Ўзбекистонни қарийб ўттиз йил бошқарган Ислом Каримов 30 январь куни дунёга келган. Унинг сиёсий мероси мамлакат ичида ва халқаро майдонда баҳс-мунозараларга бой бўлиб қолмоқда.
Каримов даври: мустақиллик ва иқтисодий эҳтиёткорлик
Ўзбекистон фуқаролари орасида Каримов даврининг энг кўп тилга олинадиган ижобий жиҳати – мамлакат мустақиллигига асос солганлиги. Суҳбатдошларнинг аксарияти уни «мустақиллик олиб келган шахс» сифатида кўришини билдирган.
Шунингдек, айримлар у даврда ишсизлик даражаси камроқ бўлганини, иқтисодий қарамликдан эҳтиёткорлик билан чиқиш стратегияси ўзини оқлаганини таъкидлаганлар.
Бир сўровнома иштирокчиси шундай фикр билдирган:
- «[Каримовдан] дунё бозор тамойилларига ўтишда шошилмаслик тажрибасини ўргансак, бугунги кунда яхшироқ бўларди»
Gazeta.uz мухбири сўровнома иштирокчиларидан Ислом Каримов даврининг
ижобий ва салбий жиҳатларини санаб беришни сўраган.
Сиёсий назорат ва иқтисодий чекловлар
Бироқ, Каримов даврининг салбий жиҳатлари ҳақида сўралганда, респондентлар турли фикрларни билдирган.
- Ойлик маошлар кечиктирилгани,
- Электр ва газ таъминотида муаммолар бўлгани,
- Халқаро муносабатларда ёпиқлик сиёсати олиб борилгани,
- Давлат томонидан яхлит назорат тизими жорий этилгани тилга олинган.
Бир иштирокчи бундай эслаган:
- «Уч ойлаб ойлик ололмаган пайтларимиз бўлган. Вилоятларда свет ҳам, газ ҳам йўқ эди»
Бошқа бир иштирокчи эса шундай деган:
- «Мактабда ишлаганимда, доим текширувлар келарди. Ҳаммаёқ қамоқхонадек эди. 25 йил экстремизм-терроризм деб халқнинг миясини қотирган»
Каримов мероси ва ҳозирги сиёсат
Ўзбекистон ҳукумати 2016 йилдан кейин Каримов сиёсий йўналишидан масофа сақлашга ҳаракат қилгани кузатилади. Президент Шавкат Мирзиёев ўз чиқишларида бу даврни «қора кунлар» билан солиштирган, коррупция, иқтисодий турғунлик ва бюрократиянинг сабабларини ўша вақт билан боғлаган.
Шу билан бирга, Каримовнинг хотираси расман эъзозланган: пойтахт Тошкентда ҳайкали қад ростлаган, ҳар йили 30 январь куни Мирзиёев ҳайкални зиёрат қилади.
Қарши қарашлар:
- Халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотлари ва айрим таҳлилчилар Каримовни авторитар етакчи сифатида баҳолашса,
- Ўзбекистондаги жамоатчиликнинг бир қисми уни буюк давлат арбоби сифатида эслайди.
Ҳозирча Каримов даврига расмий ва ҳаққоний сиёсий баҳо берилмаган. Бугунги кунга келиб, у ҳақидаги фикрлар ҳали ҳам баҳсли ва турлича.