Ўзбекистон иқтисодиётининг расмий секторида ҚҚС тўловчилар сони 2025-йил 1-февраль ҳолатига 202 813 тага етди, бу ўтган йилга нисбатан 8,9% кўпроқ. Бу ўсиш мамлакатда солиқ базасининг кенгайиши ва иқтисодиётнинг турли секторларида тадбиркорлик фаоллигининг ошиши билан боғлиқ.
Тармоқлар кесимидаги тақсимот
Ушбу маълумотлар ҚҚС тўловчиларининг асосий қисми савдо (33,6%), қишлоқ хўжалиги (22,9%) ва саноат (13,3%) соҳаларига тўғри келаётганини кўрсатади.
- Савдо сектори ҚҚС тўловчилар сони бўйича етакчи бўлиб қолмоқда (68,1 минг). Бу ички савдонинг кенгайиши, чакана ва улгуржи савдо корхоналарининг расмий рўйхатга олиниши билан боғлиқ бўлиши мумкин.
- Қишлоқ хўжалиги соҳасида ҚҚС тўловчиларининг кўпайиши, эҳтимол, фермер хўжаликлари ва агросаноат кластерларининг солиқ тизимига фаол интеграциялашуви билан изоҳланади.
- Саноат секторидаги 27 мингта ҚҚС тўловчи эса ишлаб чиқариш ҳажми ошиб бораётганидан далолат беради.
Ўсиш суръатлари юқори бўлган тармоқлар
Алоҳида эътиборга лойиқ жиҳат – энг юқори ҚҚС тўловчилар сонининг ўсиши ахборот ва алоқа (19,7%), транспорт (19%) ҳамда хизмат кўрсатиш (13,8%) соҳаларида кузатилган.
- Ахборот ва алоқа секторидаги ўсиш – IT хизматлари, рақамли иқтисодиёт ва электрон тижоратнинг ривожланиши билан боғлиқ. Бу соҳада ҚҚС тўловчилар сонининг ортиши давлатнинг IT секторини расмийлаштиришга бўлган эътибори ортиб бораётганини ҳам англатади.
- Транспорт секторида 19%лик ўсиш, эҳтимол, логистика ва йўловчи ташиш хизматларининг кўпайиши, шунингдек, туризм ҳамда юк ташиш соҳаларидаги корхоналар сонининг ортиши билан изоҳланади.
- Хизмат кўрсатиш соҳасидаги ҚҚС тўловчилари сонининг 13,8%га ўсиши ушбу секторнинг ҳажми ва фаолияти ортиб бораётганидан дарак беради.
Хулоса
Умуман олганда, Ўзбекистон иқтисодиётида ҚҚС тўловчилари сонининг ошиши ижобий тенденция бўлиб, бизнеснинг расмийлашуви ва солиқларнинг тушумига таъсир қилиши мумкин. Айниқса, ахборот технологиялари, транспорт ва хизмат кўрсатиш соҳаларида ўсиш суръатларининг юқорилиги мамлакат иқтисодиётида диверсификация жараёни давом этаётганини кўрсатади.
Шу билан бирга, ҚҚС тўловчилар сонининг ўсиши корхоналар учун солиқ юкининг ошишини ҳам англатади, бу эса кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектлари учун қўшимча мажбуриятларни юзага келтириши мумкин. Келгусида давлат ҚҚС тизимини соддалаштириш ва бизнес муҳитини яхшилаш бўйича қўшимча чора-тадбирларни амалга ошириши кутилмоқда.