Коррупцияга қарши курашиш нафақат ички ислоҳотлар, балки халқаро стандартларга мослашишни ҳам талаб қилади. Президент Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан йирик инвестиция лойиҳаларини амалга оширишда коррупцияга қарши халқаро стандартлар жорий этилиши белгиланди. Бу ўзгариш Ўзбекистоннинг коррупцияга қарши курашиш борасидаги халқаро имижини яхшилашга ва иқтисодий шаффофликни оширишга хизмат қилади.
Инвестиция лойиҳаларида коррупцияга қарши стандартлар қандай амалга оширилади?
1. Халқаро стандартларни жорий этиш
- Йирик инвестиция лойиҳалари халқаро коррупцияга қарши курашиш стандартлари асосида баҳоланади.
- Ҳар бир лойиҳанинг шаффофлиги, очиқлиги ва коррупция хавфи таҳлил қилинади.
- Лойиҳаларни бошқаришдаги манфаатлар тўқнашувини олдини олиш учун халқаро компаниялар ва мутахассислар жалб қилинади.
2. Аукционларнинг рақобатбардошлик экспертизаси
- Йирик инвестиция лойиҳалари тендер ва аукционлар орқали тақдим этилади.
- Аукцион шартлари коррупция хавфини камайтириш мақсадида махсус экспертизадан ўтказилади.
- Ҳар бир иштирокчининг имкониятлари тенг бўлиши кафолатланади, “кумилган келишувлар”га чек қўйилади.
3. “Шаффоф қурилиш” платформасини кенгайтириш
- Ҳозирда давлат буюртмаларида қўлланилаётган “Шаффоф қурилиш” платформаси халқаро инвестиция лойиҳаларида ҳам қўлланилади.
- Бу орқали лойиҳаларнинг барча жараёнлари жамоатчилик ва халқаро кузатувчилар учун очиқ бўлади.
- Очиқ маълумотлар асосида коррупцион схемаларнинг олди олинади.
Ўзбекистон халқаро рейтингларда юқори ўринга чиқа оладими?
Йирик инвестиция лойиҳаларининг шаффофлиги ортса, бу “Transparency International” халқаро ташкилоти томонидан тузиладиган Коррупцияни қабул қилиш индексида (CPI) Ўзбекистоннинг ўрнини яхшилаши мумкин.
Ҳозирда мамлакатимиз бу рейтингда 2023 йил якунлари бўйича 126-ўринда жойлашган. Ислоҳотлар муваффақиятли амалга оширилса, келгуси йилларда бу кўрсаткич сезиларли даражада яхшиланиши мумкин.
Бундай ривожланиш:
✅ Халқаро инвесторлар ишончини оширади.
✅ Ўзбекистонни бизнес юритиш учун қулай давлатга айлантиради.
✅ Давлат ва хусусий секторда шаффофликни кучайтиради.
Яширин иқтисодиётга барҳам бериладими?
Коррупцияга қарши курашиш тизими такомиллаштирилгани билан яширин иқтисодиётни йўқ қилиш ҳам муҳим вазифа бўлиб қолмоқда. Ҳозирда:
- Катта миқдордаги маблағлар ҳисоб-китобдан ташқари айланмоқда.
- Очиқ рақобатнинг етишмаслиги туфайли бизнесда “тўсиқлар” пайдо бўлмоқда.
- Инвесторлар давлат ва хусусий сектордаги шаффофлик даражаси пастлиги сабабли Ўзбекистон бозорига киришдан чўчишмоқда.
Коррупцияга қарши халқаро стандартларни жорий этиш ва шаффофликни ошириш натижасида:
✅ Норасмий иқтисодиёт легаллашади.
✅ Бизнес юритиш шартлари енгиллашади.
✅ Коррупцияга мойиллик пасаяди.