Европадаги энг яқин иттифоқчилардан бири бўлган АҚШ ва Германия ўртасида сўнгги кунларда кескин тортишув юз берди. АҚШ расмийлари Германиядаги “Германия учун муқобил” (АдГ) партиясини экстремистик деб эълон қилишни танқид қилиб чиқди. Вашингтоннинг бу баёнотлари Берлин томонидан асоссиз деб баҳоланди.
Мазкур зиддиятга Германиянинг Конституцияни муҳофаза қилиш бўйича федерал идораси (BfV) томонидан АдГ партияси фаолиятига берилган баҳонинг сабаб бўлгани айтилмоқда. BfV хулосасига кўра, партия миллатчилик руҳидаги қарашлар ва миграцияга қарши қаттиқ позицияси орқали фуқароларни миллий ва жуғрофий мансублигига кўра ажратишга уринаётгани, бу эса айирмачилик сиёсатини юритиш демак экани таъкидланган.
2025 йил февраль ойида бўлиб ўтган сайловда “АдГ” парламентда 152 ўринни қўлга киритиб, 20 фоиз овоз тўплагани унинг сайловчилар орасида катта таъсир кучига эга эканини кўрсатди. Бироқ Германиядаги кўплаб сиёсий кучлар партиянинг давлат бошқарувида иштирокини хавфли деб билиб, уни коалициядан четда сақлашга ҳаракат қилмоқда.
АҚШда эса айни шу партияга қарши чораларни “демократик эркинликларга хилоф ҳаракат” сифатида қабул қилганлар ҳам бор. Хусусан, АҚШ вице-президенти Жей Ди Вэнс Германия ҳукуматини “Берлин деворини қайта қуришга уринаётганлик”да айблаб чиқди. Давлат котиби Марко Рубио эса ўз баёнотида расмий Берлинни “тирания”да айблади.
Бу иддаоларга жавобан Германия ташқи ишлар вазирлиги ижтимоий тармоқлар орқали баёнот бериб, АдГ партиясига нисбатан қабул қилинган қарор айнан демократик тамойиллар ва мамлакат тарихидан чиқарилган сабоқлар асосида амалга оширилганини таъкидлади. Баёнотда “Германия тарихида ўнг қанот экстремизми нималарга олиб келганини унутмаслигимиз керак”, дея қайд этилди.
Таҳлилчилар фикрича, бу сиёсий тортишув АҚШ ва Германия ўртасидаги муносабатларда жиддий совуқлик пайдо бўлаётганидан далолат беради. Вице-президент Вэнснинг Мюнхендаги хавфсизлик анжуманида Европа етакчиларига нисбатан устозона муносабати ҳам етарлича танқидга сабаб бўлганди.
Муносабатларнинг бундай кескин тус олиши Трамп маъмуриятининг Европа билан иқтисодий ва сиёсий қарама-қаршиликларга мойил сиёсатини янада яққолроқ намоён қилмоқда.
