Олимлар Ерга яқин 2024 YR4 астероидининг келгусида Ойга урилиши мумкинлигини таъкидлаб, уни портлатиб юбориш ғоясини ўртага ташлади. Агар у Ойга тушса, космосга улоқтирилган миллионлаб бўлаклар кейинчалик Ер орбитасига кириб, сунъий йўлдошлар ва космик кемалар учун минг баробар хавф туғдириши мумкин.
Факт: 2024 YR4 ҳозирча “потенциал хавфли объект” тоифасига кирмайди. Унинг диаметри тахминан 40–90 метр, яъни расмий меъёр бўйича (100–150 метрдан катта бўлиши шарт) хавфли ҳисобланмайди.
Астероид ҳақида нималар маълум?
2024 YR4 илк бор 2024 йил 27 декабрда аниқланган.
Ортиқча хавф туғдирмасдан, Ерга 829 минг км масофада (Ой масофасидан икки баробар узоқроқ) яқинлашган.
У ҳар 4 йилда икки марта Ер орбитасини кесиб ўтади.
Кейинги яқинлашуви — 2028 йил декабрда, хавфсиз тарзда.
Асосий ташвиш — 2032 йил 22 декабрдаги эҳтимолий “учрашув”.
Нега олимлар хавотирда?
Агар астероид Ойга урилиб кетса, таъсир кучли бўлади:
Ой юзасидан катта ҳажмли бўлаклар космосга чиқиб кетади;
Улар бир неча кун ичида Ер орбитасига етиб келиши мумкин;
Бу 1000 баробар орбитал хавфни оширади — сунъий йўлдошлар, алоқа тизимлари ва инсон бошқарувидаги космик станциялар зарар кўриши мумкин.
Нима учун портлатиш таклиф қилинмоқда?
Мутахассислар айтишича, астероидни траекториясидан чиқаришдан кўра уни парчалаш ёки йўқотиш хавфни камайтиради. Лекин бу усул ҳам иккинчи даражали хавф туғдириши мумкин — яъни портлашдан кейин тарқалган бўлакларнинг назоратсиз йўналиши.
Кейинги қадамлар
Халқаро космик агентликлар ҳозирда 2024 YR4 ҳаракат траекториясини қайта ҳисоблаб чиқмоқда;
Портлатиш ёки йўналишини ўзгартириш ҳақида қарор ҳали қабул қилинмаган;
Энг катта эътибор 2032 йилги эҳтимолий яқинлашувга қаратилган.
Фактчекинг ва шарҳ
Расмий маълумотларга кўра, ҳозирча инсоният учун тўғридан-тўғри хавф йўқ. Аммо бу ҳолат астероидлар хавфини мунтазам кузатиш зарурлигини кўрсатади.
Ойнинг “қалқан” сифатида ишлаши ҳам хавфли бўлиши мумкин — чунки урилишдан кейин тарқаладиган бўлаклар Ер орбитасига кириб, глобал алоқа ва космик технологияларга катта таъсир кўрсатиши эҳтимоли бор.
Кейинчалик технология ривожи билан астероидларни буриб юбориш ёки уларнинг ҳаракатини олдиндан ҳисоблашда аниқлик ошиши кутилмоқда.
