2018-2023 йилларда аҳолининг умумий даромадларининг тахминан 16 фоизи меҳнат мигрантларининг пул ўтказмаларига тўғри келган. Асосий пул оқими Россия Федерациясидан келиб тушган. Бу ҳақда Марказий банк хабар бермоқда.
Марказий банк Ўзбекистондаги меҳнат бозори тўғрисидаги ҳисоботда мамлакатимиз макроиқтисодиёти ва ижтимоий-демографик сиёсатининг муҳим қисмига айланган ташқи меҳнат миграциясидан тушаётган пул оқимларини таҳлил қилган.
Шубҳасизки, меҳнат мигрантларнинг пул ўтказмалари аҳолининг умумий даромадларига, ички талабга ва тўлов балансининг барқарорлигига таъсир қилади.
Шуни ҳам таъкидлаш жоизки, мамлакатнинг ички валюта бозори трансчегаравий пул ўтказмалари оқими, яъни бир мамлакатнинг бир банки ёки молия институтидан бошқасига пул ўтказмалари орқали тўлдирилади, уларнинг манбаи ҳам меҳнат мигрантлари ҳисобланади.
Айни пайтда меҳнат мигрантларнинг асосий оқимлари яқин атрофдаги бир қатор мамлакатларда, хусусан Россия ва Қозоғистонда жамланган бўлиб, улар пул ўтказмалари оқимининг асосий қисмини ташкил қилади.
Меҳнат мигрантлари Қозоғистон ва Россия Федерациясидан ташқари Туркия ва Жанубий Кореяга интилишмоқда, аммо ушбу мамлакатлардан пул ўтказмалари тўғрисида маълумотлар мавжуд эмас, аммо 2022 йилдаги паст даражадаги ўсиш (тахминан 3%)дан сўнг, 2023 йилда бошқа мамлакатлардан пул ўтказмалари ҳажми 14 фоизга ошган.
Россияда меҳнат мигрантлари сони пасаймоқда
Ўтган 2023 йилда Россиядан пул ўтказмалари даражаси "рублнинг долларга айирбошлаш курсининг юқори ўзгарувчанлиги, инфляция жараёнларининг кучайиши ва миграция оқимларининг бироз қисқариши фонида" барқарорлашган. Масалан, Россиядан пул ўтказмалари улуши 2022 йилдаги 87 фоиздан 2023 йилда 78 фоизгача камайган. Шуни ҳам айтиб ўтиш ўринлики, 2022 йилда пул ўтказмалари оқими ноодатий деб топилган, чунки у ўтган йилги кўрсаткичлардан 2,1 баравар ошишни кўрсатган.
Россияда расмий равишда ишлайдиган меҳнат мигрантлари сони ҳам камаймоқда. Росстатнинг сўнгги маълумотларига кўра, 2023 йилнинг биринчи чораги якунларига кўра, Россияда Ўзбекистон фуқаролари учун берилган патент ва ишлаш учун рухсатномалар сони 12 фоизга камайиб, 1,2 миллион донани ташкил этган.
Россия Федерацияси ИИВнинг маълумотларига кўра, 2023 йилнинг биринчи ярмида Ўзбекистон фуқароларининг миграция рўйхатига киритилиши сони 43 фоизга, яъни 2,9 миллиондан 1,7 миллионгача камайган.
