Сўнгги йилларда Ўзбекистонда йўқолган болалар сони кескин ортиб, ижтимоий тармоқлардаги хабарлар ҳамда расмий маълумотлар жиддий хавотир уйғотмоқда. Ички ишлар вазирлиги тақдим этган статистикага кўра, сўнгги тўрт йил ичида йўқолган болалар сони деярли ўн бараварга ошган.
Ҳайратли рақамлар
- 2021 йилда – 24 бола;
- 2022 йилда – 36 бола;
- 2023 йилда – 99 бола;
- 2024 йилда (декабрь маълумотларига кўра) – 203 бола йўқолган.
Жорий йилда йўқолган 18 бола ҳануз топилмаган.
Сабаблар ва вазият таҳлили
Ички ишлар вазирлиги йўқолишларнинг сабабларини турли жиҳатлардан ёритди:
- Оилавий муаммолар: Ота-оналар ўртасидаги келишмовчиликлар болаларнинг уйдан қочишига олиб келади. Бу ҳолат, айниқса, стресс ёки депрессияни бошдан кечираётган ўсмирларда кўп учрайди.
- Мустақилликка интилиш: Катталар назоратидан қутулишни истаган ўсмирлар уйдан кетишга қарор қилади.
- Назоратнинг йўқлиги: Бозорлар, савдо марказлари каби гавжум жойларда болалар ота-оналар эътиборидан четда қолиб, адашиб кетишлари мумкин.
- Жиноий ҳолатлар: Йўқолишларининг жиноий сабаблари қайд этилган ҳолатларнинг 1% дан камроғини ташкил қилади.
Муаммога қарши кўрилаётган чоралар
- Ҳуқуқий чоралар: Қонунчилик такомиллаштирилиб, болаларни назорат қилишда масъулиятсизликка йўл қўйган шахсларга нисбатан жавобгарлик чоралари кўрилмоқда.
- Профилактика тадбирлари:
- Профилактика инспекторлари оилалар билан суҳбатлар ўтказиб, болаларнинг уйдан чиқиб кетишига олиб келувчи сабабларни аниқлашга ёрдам бермоқда.
- Мактабларда ва болалар марказларида хавфли вазиятларга тайёргарлик бўйича ўқув машғулотлари ўтказилмоқда.
- Инфратузилмани яхшилаш: Жамоат жойларини болалар учун хавфсиз қилиш бўйича ишлар амалга оширилмоқда.
- Кўнгиллилар ҳаракатлари:
- 2020 йилда ташкил этилган UzAlert қидирув отряди йўқолган болаларни топишда муҳим роль ўйнамоқда.
- Кўнгиллилар ижтимоий тармоқларда маълумот тарқатиб, болалар бўлиши мумкин бўлган жойларни мустақил равишда кўздан кечирмоқда.
Йўқолган болалар статистикаси нафақат давлат органларидан, балки жамиятнинг ҳар бир аъзосидан ҳам масъулият ва эътибор талаб қилади. Ҳамкорликдаги комплекс ёндашув орқали хавфларни камайтириш ва болалар хавфсизлигини таъминлаш мумкин. Бола тақдирига бефарқ бўлмаслик эса барчамизнинг инсоний бурчимиздир.
