Россия президенти Владимир Путиннинг Венесуэла раҳбари Николас Мадуро билан телефон орқали мулоқоти, АҚШ маъмурияти томонидан Каракасга нисбатан ташқи босимнинг кескин кучайиб бораётган фонида жуда муҳим ва стратегик аҳамиятга эга бўлди. Кремл хабарига кўра, суҳбатнинг асосий мавзуси 2025 йил ноябр ойида кучга кирган стратегик шериклик ва ҳамкорлик шартномаси доирасидаги икки томонлама муносабатларни янада ривожлантириш бўлди.
Энг муҳим сигнал – бу Путиннинг Венесуэла халқи билан бирдамликни билдириши ва Мадуро ҳукуматининг миллий манфаатлар ва суверенитетни ҳимоя қилишга қаратилган сиёсатини қўллаб-қувватлашини тасдиқлашидир. Бу, аслида, Вашингтоннинг Мадуро ҳукуматини четлатишга қаратилган ҳаракатларига нисбатан очиқ дипломатик жавоб ҳисобланади.
2025 йил контексти: Тахтнинг қимирлаши
Айни пайтда Венесуэла ҳукумати «тахти қимирлаб қолган» сифатида талқин қилинаётганининг асосий сабаби — АҚШ президенти Доналд Трампнинг иккинчи муддати бошлангандан сўнг Каракасга нисбатан босимнинг кескин ошишидир. Маълумотларга кўра, АҚШ Мадуродан ҳокимиятдан кетишни талаб қилган, қолаверса, АҚШ ҳарбийларининг Кариб ҳавзасида фаоллашуви минтақадаги хавфсизлик вазиятини кескинлаштирган.
Баъзи таҳлилчилар Мадуро ҳокимияти АҚШнинг ҳарбий ёки иқтисодий ҳужуми сабаб қулаши мумкинлигини ҳам истисно қилмаяпти. Айнан шундай кескин вазиятда Путиннинг шахсий қўнғироғи Россиянинг Венесуэлага нисбатан геосиёсий кафолати сифатида кўрилади.
Стратегик муносабатлар: Манфаатлар чорраҳаси
Россия ва Венесуэла нафақат сиёсий, балки иқтисодий ва ҳарбий жиҳатдан ҳам муҳим ҳамкорлардир. Суҳбатда икки давлат раҳбарлари савдо-иқтисодий, энергетика, молиявий, маданий, гуманитар ва бошқа соҳалардаги қўшма лойиҳаларни изчил амалга оширишга содиқликларини тасдиқладилар.
Энергетика: Венесуэла дунёдаги энг катта нефть захираларига эга. Россиянинг «Роснефть» каби компанияларининг бу минтақадаги манфаатлари жуда катта. АҚШ босими шароитида Россия Мадуро ҳукуматининг асосий нефть савдоси ҳамкори ва ҳимоячиси сифатида муҳим роль ўйнамоқда.
Ҳарбий-техник ҳамкорлик: Россия Венесуэлага асосий қурол-яроғ етказиб берувчилардан бири. Қўшма лойиҳалар доирасида ҳарбий ёрдам ва техник қўллаб-қувватлашнинг давом этиши Мадуронинг ички ва ташқи таҳдидларга қарши туриш имкониятини мустаҳкамлайди.
Геосиёсий таҳлил: Россиянинг «АҚШ орқа боғчаси»даги мавжудлиги
Путиннинг Мадурони қўллаб-қувватлаши шунчаки дўстона имо-ишора эмас. Бу, кенгроқ геосиёсий стратегиянинг бир қисмидир. Венесуэла, Россия учун **АҚШнинг анъанавий таъсир зонаси (Лотин Америкаси)**да стратегик «форпост» бўлиб хизмат қилади.
Россия:
Қарши позиция: Вашингтоннинг Россияга қарши санкциялари ва босимига жавобан, Москва ҳам АҚШнинг манфаатларига яқин ҳудудларда ўз таъсирини кенгайтиришга интилади. Мадуронинг қўллаб-қувватланиши, АҚШнинг минтақадаги гегемонлигига қарши чиқишдир.
Энергетика бозори: Венесуэла нефтининг жаҳон бозорига чиқишидаги назоратни сақлаб қолиш, Россиянинг ўзининг энергетика манфаатларига ҳам хизмат қилади.
Суҳбатнинг мазмуни шуни кўрсатадики, Россия ташқи босим кучайган бир пайтда ўз стратегик шеригини яккаланишига йўл қўймасликка қатъий қарор қилган. Путиннинг Мадурога қўнғироғи, Венесуэладаги ҳукумат ўзгаришига қаратилган ҳар қандай хатти-ҳаракатнинг Россия томонидан жиддий қабул қилиниши ва мумкин қадар қаршилик кўрсатилиши ҳақидаги очиқ огоҳлантиришдир. Бу дипломатик мулоқот, Каракаснинг ҳозирги оғир вазиятида Мадуро учун энг муҳим сиёсий ва маънавий қўллаб-қувватлаш манбаи бўлди.
