Сарез кўли суви 3 миллион гектар қишлоқ хўжалиги ерларини суғориши ва ҳар икки мамлакатнинг тахминан 5 миллион аҳолиси учун сув таъминотини яхшилаши мумкин.
Хабар берганимиздек, Тожикистон ва Ўзбекистон Сарез кўли сувидан фойдаланишни муҳокама қилишган.
Музокаралар тафсилотлари маълум бўлди. Икки мамлакат вакилларидан иборат ишчи гуруҳ ҳар йили баланд тоғли сув ҳавзасидан 1,5 куб куб километргача сув олиш имкониятини кўриб чиқишган.
Ушбу ҳажм тахминан 3 миллион гектар қишлоқ хўжалиги ерларини сув билан таъминлаши ва ҳар икки мамлакатнинг тахминан 5 миллион аҳолиси учун сув таъминотини яхшилаши мумкин эди.
Шу билан бирга, мутахассислар Сарез кўлидан сувни кенг миқёсда олиб ташлаш билан боғлиқ минтақа учун юзага келиши мумкин бўлган ҳалокатли оқибатлар ҳақида огоҳлантириб, жиддий хавотирларни билдирмоқдалар.
Шунингдек, келгуси беш йил ичида Сарез кўлининг қўшма операцион лойиҳаларига 500 миллион доллар сармоя киритилиши ҳақида хабар берилган.
"Новая газета"нинг ёзишича, Сарез кўли узоқ вақтдан бери минтақа мамлакатларини сув билан таъминлаш учун потенциал манба сифатида кўриб чиқилган. Тожикистон президенти Эмомали Раҳмон 2000 йилларнинг бошида қўшни мамлакатларга экологик тоза ичимлик сувини бепул таклиф қилган эди. Фақат 600 километрлик сув қувури ва насос қурилмаларини ўрнатиш сўралган. Бироқ, қўшнилар Душанбедан сув қарамлигига тушишни исташмаган эди.
Эрон бу таклифга қизиқиб қолган. 2012 йилда Теҳрон, Кобул ва Душанбе Тожикистондан Афғонистон орқали Эронга ичимлик суви ва тескари йўналишда нефть етказиб берадиган сув энергияси йўлагини ташкил этишга келишиб олдилар. Бироқ, лойиҳага Афғонистондаги беқарорлик ва уруш, шунингдек, АҚШнинг Теҳроннинг деярли ҳар қандай халқаро ҳамкорлигига қарши чиқиши тўсқинлик қилган.
Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев 2018 йилда Тожикистонга биринчи давлат ташрифи чоғида Сарезнинг тоза сувидан фойдаланиш масаласига қайтган. Эмомали Раҳмон билан музокаралардан сўнг икки давлат раҳбарлари савдо-иқтисодий ҳамкорлик бўйича ҳукуматлараро қўшма комиссияга Тожикистондан Ўзбекистонга сув ўтказиш имкониятини ўрганишни топширишган.
