Нега батареялар "ўлади"?
Деярли барча замонавий смартфонларда литий-ионли ёки литий-полимерли батареялар мавжуд. Улар енгил, ихчам ва тез зарядланади. Аммо ҳар қандай батареянинг заряд-разряд цикллар сони чекланган. Ҳар бир шундай цикл — бу батареянинг 0% дан 100% гача тўлиқ зарядланиши (ҳатто 60% дан 90% гача зарядлаганингизда ҳам, бундай зарядлашлар жами 100% ни ташкил этса, бу битта цикл ҳисобланади).
Ўртача ҳисобда, замонавий батареялар 400-800 цикл учун мўлжалланган. Бу стандарт сценарий бўйича тахминан 2-3 йиллик умрни англатади. Кейин эса "батарея муаммолари" бошланади.
Батарея қувватини нима учун йўқотади?
Материалларнинг табиий эскириши туфайли.
Ҳаддан ташқари қизиш, айниқса ёзда ёки кўп ўйин ўйнаганда.
Ортиқча зарядлаш (тунлари ойлаб зарядда ушлаб турилганда).
Тез-тез "нолгача" разряд қилиш.
"Оригинад" зарядлаш мосламаларидан фойдаланиш.
Зарядлаш ҳақидаги энг зарарли афсоналар
Маслаҳатларга ўтишдан олдин, батареяга фақат зарар етказадиган энг кенг тарқалган афсоналарни рад этиб олайлик.
Афсона 1. "Телефонни зарядлашдан олдин тўлиқ разряд қилиш керак, акс ҳолда у тез бузилади." Йўқ! Бу эски "никель-кадмий" батареялари учун қоида эди. Литий-ионли батареялар учун эса бу батареянинг умрини қисқартиришга олиб келади. Телефонни қанча тез-тез "нолгача" разряд қилсангиз, батарея шунча тез бузилади.
Афсона 2. "Зарядни доим 100% да ушлаб туриш керак." Йўқ, бундай эмас! Доимий тўлиқ зарядда бўлиш батареяга ортиқча кучланиш беради. Бу унинг тезроқ эскиришига сабаб бўлади.
Афсона 3. "Фақат оригинал кабел билан зарядланг, акс ҳолда ҳамма нарса бузилади." Қисман тўғри. Аммо унчалик кескин эмас. Асосийси — сертификатланган ва сифатли зарядлаш мосламаларидан фойдаланиш.
Афсона 4. "Янги батареяни калибрлаш керак! Икки марта нолгача разряд қилинг, кейин юзгача зарядланг." Бу эски замондан қолган гап. Калибрлаш фақат заряд индикаторига керак, батареянинг ўзига эмас. Литий-ионли батареяларга бу деярли алоқаси йўқ.
Қандай қилиб тўғри зарядлаш керак? Замонавий тавсиялар
1. Чуқур разряд бўлишига йўл қўйманг (0% гача)
Бу энг муҳими. Литий-ионли батареялар 20% ва 80% орасидаги зарядни яхши кўради. Агар телефонингизни ҳар куни "нолгача" разряд қилиб, кейин юзгача зарядласангиз, батарея ресурси анча тез тугайди. Смартфон қисқа муддатли зарядлашларни маъқул кўради.
2. Телефонни доимий равишда зарядда қолдирманг
Бу тундаги зарядлашга тегишли. Агар смартфонингиз 100% га етганда зарядни "ақлли" тарзда ўчира олмаса (замонавий iPhone ва баъзи Android телефонларда шундай функция бор), у ҳолда батарея тунда доимий равишда йўқотилган 1-2% ни "қайта тўлдиради", бу эса цикллар сонини оширади. Натижада — муддатидан олдин эскириш.
Нима қилиш керак? Иложи бўлса — телефонни кундузи зарядланг ва 80-90% га етганда заряддан узинг. Агар иложи бўлмаса — созламаларда "оптималлаштирилган зарядлаш" функцияси ёқилганлигига ишонч ҳосил қилинг (iOS да у автоматик равишда ёқилади, Android да "Батарея" бўлимида изланг).
3. Қизиб кетишдан сақланинг
Қизиб кетиш — батарея учун биринчи сонли душман. Телефон зарядга уланган пайтда оғир ўйинлар ўйнаманг. Зарядлаш пайтида уни ёстиқ остига қўйманг. Ёзда гаджетни қуёшда ёки машинада қолдирманг. Юқори ҳарорат кимёвий реакцияларни тезлаштиради ва батарея бир неча марта тезроқ эскиради.
4. Арзон "номаълум" зарядлаш мосламаларидан фойдаланманг
Арзон адаптерлар нафақат куйиши ёки кучланиш сакраши туфайли телефонга зарар етказиши мумкин, балки нотўғри ток ҳам бериши мумкин. Батарея энергияни "етарлича олмаслиги" ёки "ортиқча олиши" мумкин — бу ҳам тезлаштирилган эскиришга олиб келади. Яхши зарядловчига бир марта пул сарфлаган яхшироқ.
5. Оригинал ёки сертификатланган кабеллардан фойдаланинг
Кабел — шунчаки "сим" эмас, балки контроллерга эга қурилма. Сифатсиз кабеллар ток берилишини доим ҳам тўғри бошқармайди, қизиб кетади, ишқаланади. Буларнинг барчаси батарея ресурсини камайтиради ва зарядлаш портини бузади.
6. Телефонни минус ҳароратда зарядламанг
Литий-ионли батареялар совуқ ҳароратга чидамсиз бўлади. Паст ҳароратда улар қувватини йўқотади (вақтинча), минусда зарядланганда эса ҳатто бузилиши мумкин. Агар қишда кўчадан келган бўлсангиз, телефоннинг хона ҳароратигача исишига рухсат беринг, кейингина зарядга қўйинг.
7. Кераксиз тез қувватлашга ружу қўйманг
Ҳа, тез қувватлаш — қулай. Аммо доимий равишда катта ток билан "тўлдириш" батареянинг эскиришини тезлаштиради. Тез зарядлашни ҳақиқатан ҳам шошилганингиздагина ишлатинг. Кундалик ҳаётда — оддий зарядлаш яхшироқ.
Қисқача кўрсатма: телефон билан қандай яшаш керак, зарядлаш билан эмас
Батареянгизнинг узоқ умр кўриши учун оддий қоидалар:
Смартфонни "нолгача" разряд қилманг.
Қувватни 20% дан 80% гача ушлаб туришга ҳаракат қилинг.
Телефонни тунда зарядда қолдирманг (ёки "ақлли" зарядлашни ёқинг).
Қизиб кетиш ва совуқдан сақланинг.
Сифатли зарядлаш мосламалари ва кабеллардан фойдаланинг.
Телефонни қуёшда ёки иситгич яқинида узоқ ушламанг.
Телефонни узоқ вақт тўлиқ разряд ҳолатда сақламанг.
Агар батарея аллақачон "чарчаган" бўлса, нима қилиш керак?
Ҳалиям заряд ушламаяптими? Ўзгартириш вақти келди. Аммо қолган ресурсларни "сиқиб чиқариш" учун ҳам баъзи усуллар бор:
Энергия тежаш режимини ёқинг.
Кераксиз хизматларни ўчиринг (Bluetooth, GPS, Wi-Fi).
Экран ёрқинлигини камайтиринг.
Кераксиз иловаларнинг автосинхронлашувини ўчиринг.
Агар сизда OLED-экран бўлса, "қоронғу мавзу"дан фойдаланинг.
Агар ҳеч нарса ёрдам бермаса — ишончли устада батареяни алмаштиришдан қўрқманг. Бунинг нархи янги смартфон сотиб олишдан анча арзон.
Тез-тез бериладиган саволларга жавоблар
Симсиз зарядлаш батареяга зарар етказадими? — Йўқ, агар зарядлаш сертификатланган бўлса ва қурилмани қизитиб юбормаса. Лекин у доим бироз камроқ самарали (КПД бўйича) ва телефон кўпроқ қизиши мумкин.
Телефонни "пауэрбанк"дан зарядлаш мумкинми? — Мумкин, агар бу қизиб кетиш ва кучланиш сакрашларидан ҳимояланган сифатли пауэрбанк бўлса.
Телефонни тунда ўчириб қўйиш керакми? — Шарт эмас, замонавий смартфонлар кутиш режимида ажойиб "ухлайди".
"Чуқур разрядлар" нимаси билан хавфли? — Батарея қувватининг бир қисмини йўқотади, баъзан эса бутунлай ишдан чиқиши мумкин. Кескин 0% га тушиш — зарарли.
Агар телефон доимий равишда 100% да ушлаб турилса-чи? — Бу фалокат эмас, лекин батарея учун оптимал ҳолат — 70-80%.
Якуний хулоса: батарея — бу сарфланувчи қисм, лекин узоқроқ хизмат қилиши мумкин
Телефон — аллақачон оддий алоқа воситаси эмас, балки шахсий ёрдамчидир. Ва у керакли пайтда "ўчиб қолса", жуда алам қилади. Яхши хабар: агар оддий қоидаларга риоя қилсангиз, батарея ҳеч қандай сезиларли муаммоларсиз 3-4 йил хизмат қила олади ва сиз ҳам пулингизни, ҳам асабингизни тежайсиз.
