2035 йилга қадар Ўзбекистоннинг энг йирик энергетик лойиҳаси
Жиззах вилоятида бир майдонда бир вақтнинг ўзида икки катта ва икки кичик реактордан иборат атом электр станцияси қурилади. Бу ҳақда Ўзбекистон Бош вазирининг ўринбосари Жамшид Хўжаев Москвада ўтган Бутунжаҳон атом ҳафталиги доирасидаги Глобал атом форумида маълум қилди.
Икки хил реактор: VVER-1000 ва RITM-200N
Лойиҳа 2 та йирик қувватли VVER-1000 реакторлари (1000 МВт) ва 2 та кичик мўлжалланган RITM-200N реакторлари (55 МВт) асосида амалга оширилади. Қурилиш якунлангач, станция йилига 15,2 миллиард кВт•соат энергия ишлаб чиқаради — бу мамлакат умумий истеъмолининг 15 фоизига тенг.
Интеграциялашган АЭС – дунёда биринчи тажриба
“Росатом” ва “Ўзатом” келишувига кўра, Ўзбекистон дунёда биринчи бор катта ва кичик қувватли реакторларни уйғунлаштирган интеграциялашган атом станциясига эга бўлади. Бу модел инновацион кичик модулли технологияларни классик атом энергетикаси билан уйғунлаштиради.
Халқаро келишувлар ва кафолатлар
26 сентябрда имзоланган икки ҳужжат қатор жиҳатларни қамраб олди:
атом станциясининг конфигурациясини белгилаш;
ядро ёқилғисини етказиб бериш шартлари;
эҳтиёт қисмлар, монтаж ва назорат ускуналари бўйича кафолатли таъминот.
Ўзбекистон шу билан бирга Ядровий зарар учун жавобгарлик тўғрисидаги конвенцияга ҳам қўшилди.
Миллий энергетика стратегиясидаги аҳамият
Расмий маълумотларга кўра, 2030 йилгача Ўзбекистонда “тоза” энергетика улуши 40 фоиздан ошиши лозим. Жиззахдаги АЭС бу мақсадга эришишда муҳим омил сифатида қайд этилмоқда.
Фактчекинг натижалари
Лойиҳа ҳақидаги рақамлар — Ўзбекистон ҳукумат делегацияси ва “Росатом”нинг расмий баёнотларига асосланган.
Халқаро ташкилотлар (МАГАТЭ, Global Nuclear Forum) маълумотларида ҳам бу лойиҳа “биринчи интеграциялашган АЭС” сифатида қайд этилган.
Станциянинг ишлаб чиқариш қуввати ва 15% улуши — Энергетика вазирлиги ҳисоб-китоблари билан мос.
Хулоса:
Жиззахда қуриладиган интеграциялашган АЭС — Ўзбекистон тарихидаги энг йирик энергетик қадам ва минтақадаги ноёб тажриба. У нафақат энергия танқислигини юмшатиши, балки мамлакатнинг тоза энергетикага ўтиш стратегиясида ҳал қилувчи рол ўйнаши кутилмоқда.
