Мирзиёевнинг Тожикистондаги саммитдаги нутқи — Марказий Осиё учун янги стратегик йўналиш
Душанбеда бўлиб ўтган “Марказий Осиё – Россия” форматининг иккинчи саммити минтақадаги сиёсий ва иқтисодий муносабатларда янги босқични бошлаб берди. Президент Шавкат Мирзиёев саммитда Марказий Осиё давлатлари билан Россия ўртасидаги ҳамкорликни институционал ва технологик даражага кўтаришга қаратилган бир қатор амалий ташаббусларни илгари сурди.
Бу ташаббуслар нафақат минтақавий барқарорлик, балки трансчегаравий иқтисодий тизимларни янгилаш, фан ва инновацияни ривожлантириш, хавфсизликни таъминлаш каби йўналишларни қамраб олди.
Иқтисодий интеграция ва логистикада янги босқич
Мирзиёевнинг таклифига кўра, “Марказий Осиё – Россия агроэкспресси” лойиҳаси қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини тез ва арзон етказиб бериш тизимини яратади. Шу билан бирга, мамлакатлар Транспорт-логистика контурини ишлаб чиқиши керак — бу темир йўл, автомобиль ва авиация йўналишларини ягона тизимда уйғунлаштиради.
Фактчекинг манбалари (РИА Новости, “Sputnik Тадқиқот маркази”, Eurasianet) маълумотларига кўра, бу лойиҳа ишга тушса, минтақавий савдо ҳажми 20% га ўсиши мумкин.
Шунингдек, ҳукумат раҳбарлари ўринбосарлари даражасида Мувофиқлаштирувчи кенгаш тузиш ташаббуси ҳам илгари сурилди. Бу қарор қабул қилинган лойиҳалар ижросини тезлаштиришга хизмат қилади.
Инновация ва фан соҳасидаги илғор ғоялар
Президент Бухорода “Марказий Осиё – Россия” саноат инжиниринг хабини ташкил этишни таклиф этди. Бу марказ илғор муҳандислик ечимларини яратиш ва ишлаб чиқаришга йўналтирилган бўлади.
Шу билан бирга, Тошкентдаги “Иннопром. Марказий Осиё” кўргазмасига минтақанинг асосий саноат ва инновация майдони мақомини бериш таклифи берилди.
Яна бир муҳим ташаббус — атом энергетикаси соҳасида Минтақавий компетенциялар марказини Ўзбекистонда ташкил этиш. У Москва давлат муҳандислик-физика институтининг Тошкент филиали асосида кадрлар тайёрлаш дастури билан бирга амалга оширилади.
Бу ҳақдаги маълумотлар “TASS” ва “UzAtom” манбалари орқали тасдиқланган.
Рақамли технологиялар ва ёшлар таълимига янги қадам
Шавкат Мирзиёев Сунъий интеллект ва рақамли технологиялар бўйича Минтақавий эксперт кенгашини тузиш, шунингдек “Сколково” маркази филиалларини Марказий Осиё давлатларида очишни таклиф қилди.
Бундан ташқари, “Келажак муҳандислари” консорциуми ташкил этилиб, ёш олимлар учун махсус грантлар дастури йўлга қўйилади.
Фактчекинг маълумотларига кўра, бу ташаббуслар ёш мутахассисларнинг илм-фан ва стартап соҳаларидаги фаоллигини 30 фоизга ошириши кутилмоқда.
Маданий ва хавфсизлик соҳасидаги таклифлар
Президент ҳар йили Марказий Осиё ва Россия халқлари маданияти ва ижодиёти фестивали — Этномаданият форумини ташкил этиш ғоясини ҳам илгари сурди.
Хавфсизлик йўналишида терроризм, экстремизм, кибертаҳдидлар ва одам савдосига қарши кураш бўйича қўшма чоралар кўриш зарурлиги таъкидланди. Шунингдек, Афғонистон масаласи бўйича юқори даражадаги маслаҳатлашувлар ўтказиш таклифи билдирилди.
Саммитнинг умумий аҳамияти
Фактларга таянганда, “Марказий Осиё – Россия” формати сўнгги икки йил ичида минтақавий савдо ҳажмини 27% га, инвестиция оқимини эса 1,5 баробар оширган. Бу кўрсаткичлар минтақанинг глобал иқтисодий тизимдаги улушини сезиларли даражада оширади.
Мирзиёевнинг ташаббуслари нафақат Ўзбекистон, балки бутун Марказий Осиё учун технологик ҳамкорлик ва барқарор тараққиётнинг янги моделини белгилаб бермоқда.
Фактчекинг манбалари:
– РИА Новости (2025 йил 5 октябрь)
– Eurasianet таҳлили (2025 йил сентябрь)
– UzAtom расмий сайти
– ТАСС, 2025 йилги саммит ахбороти
Тожикистондаги саммит нафақат сиёсий майдонда, балки иқтисодий, фан-техника ва маданий соҳаларда ҳам янги босқични бошлаб берди. Мирзиёевнинг ташаббуслари Марказий Осиё учун “иқтисодий барқарорлик + технологик мустақиллик + маданий бирлик” формуласига асосланган янги стратегияни белгилаб берди.
