2025 йил якунларига кўра, Ўзбекистон автомобил бозорида седанлар ва кровссоверлар ўртасидаги рақобат янги босқичга чиқди. Статистик маълумотлар шуни кўрсатмоқдаки, классик седанлар ҳамон миқдор жиҳатидан етакчиликни қўлда сақлаб турган бўлса-да, кроссовер сегментининг ўсиш суръати анъанавий моделларни сезиларли даражада сиқиб чиқармоқда. Бу шунчаки вақтинчалик қизиқиш эмас, балки истеъмолчи кайфияти ва ишлаб чиқариш стратегиясининг тубдан ўзгаришидан далолат беради.
Ишлаб чиқаришдаги рақамлар: Ким аслида етакчи?
Миллий статистика қўмитасининг 2025 йилнинг 11 ойи бўйича эълон қилган ҳисоботи бозордаги реал манзарани очиб беради. Жами ишлаб чиқарилган 419 338 та енгил автомобилнинг салмоқли қисми ҳамон Chevrolet Cobalt ҳиссасига тўғри келмоқда. 148 094 дона ишлаб чиқарилган ушбу модел бозорнинг "устуни" бўлиб қолмоқда. Бироқ, масаланинг таҳлилий томони шундаки, Cobalt ишлаб чиқаришида 1,1 фоизлик пасайиш кузатилган.
Бунинг акси ўлароқ, кроссовер сегментининг вакили бўлган Chevrolet Tracker ҳайратланарли ўсиш намойиш этди. Йил давомида 47 804 дона ишлаб чиқарилган Tracker ўтган йилга нисбатан 17,4 фоизга ўсган. Айниқса, ноябрь ойидаги рекорд кўрсаткич — 7770 дона — кроссоверларга бўлган талабнинг кескин ортаётганини тасдиқлайди. Агар ушбу суръат сақланиб қолса, яқин йилларда кроссоверлар седанлар билан тенгма-тенг рақобатлаша олиши эҳтимоли юқори.
Истеъмолчи танлови ва бозор конъюнктураси
Нима учун кроссоверлар машҳурлашмоқда? Бу ерда бир нечта муҳим омиллар мавжуд. Биринчидан, инфратузилмавий эҳтиёж. Кроссоверларнинг баланд клиренси ва универсаллиги Ўзбекистон шароитида ҳам шаҳар, ҳам қишлоқ йўллари учун қулай ҳисобланади. Иккинчидан, таклифнинг диверсификацияси. Бозорга KIA, BYD, Haval ва Chery каби брендларнинг кириб келиши истеъмолчида танлов имкониятини кенгайтирди.
KIA (24 507 дона) ва BYD (17 510 дона) каби компаниялар асосий урғуни айнан кроссовер ва йўлтанламас моделларга қаратмоқда. Бу эса седанларнинг бозордаги улушини табиий равишда камайтиради. Гарчи Cobalt ва Onix каби моделлар ҳамёнбоплиги ва оммавийлиги билан ажралиб турса-да, ўрта қатлам ва юқори даромадли харидорлар тобора кўпроқ замонавий технологик ечимларга эга кроссоверларни афзал кўрмоқда.
Янги воқелик: Трансформация даври
Бугунги ҳолатни "седанлар мағлуб бўлди" деб аташга ҳали эрта. Chevrolet Damas (85 384 дона) ва Cobalt ҳали ҳам энг кўп сотиладиган автомобиллар рўйхатида тепада турибди. Бунинг сабаби — нарх ва эксплуатация харажатларининг пастлигида. Аммо стратегик жиҳатдан қараганда, кроссоверлар сегменти "янги воқелик" сифатида шаклланиб бўлди.
Ишлаб чиқариш ҳажмининг Tracker мисолида 17 фоиздан зиёд ўсиши ва янги брендларнинг (Haval, Chery) жадал кириб келиши бозорнинг мувозанат нуқтаси ўзгараётганини англатади. Эндиликда харидор нафақат транспорт воситасини, балки комфорт ва мақомни (status) ҳам сотиб олмоқчи.
Хулоса қилиб айтганда, 2025 йил Ўзбекистон автосаноати учун кескин бурилиш йили бўлди. Седанлар ҳамон сон жиҳатидан устун бўлса-да, кроссоверлар сифат ва ўсиш суръати бўйича етакчиликни қўлга олмоқда. Бу жараён бозорнинг эволюцион ривожланиши бўлиб, яқин 2-3 йил ичида автомобиллар паркининг таркибида кроссоверлар улуши янада ортиши муқаррар.
