Анвар Санаев 1968 йилнинг 16 ноябрида Самарқанд вилояти Пахтачи туманида туғилган. Қуйида “Атиргул”, “Муҳаббат”, “Чин ошиқлар”, “Ёр-ёрлар” каби юзлаб қўшиқлари хит даражасига кўтарилган хонанданинг ижод йўлида қандай машаққатларни бошдан кечиргани ҳақида сўз юритамиз.
Ижодга кириб келиши
Анвар Санаев Абдулла Қодирий номидаги Тошкент давлат маданият институтида таҳсил олган. Унинг мусиқа санъатидаги устозлари — амакиси Умаржон Санаев ва таниқли хонанда Муҳриддин Холиқовлар ҳисобланади.
Санъаткорнинг телевизион дебюти 1998 йилда, “7 дан 70 гача” кўрсатувида бўлган. Кўрсатувда хонанда “Ақлу ҳушим олди муҳаббат” қўшиғини ижро этган. Орадан икки йил ўтиб, яъни 2000 йилнинг 10 ноябрида хонанда пойтахтдаги “Туркистон” санъат саройида “Мени тушун азизам” деб номланган концерт дастурини тақдим этган. Шундан сўнг Анвар Санаев самимий қўшиқлари, ноодатий овоз тембри билан тингловчилар меҳрини қозона бошлади.
Катта ўғлим Америкада теннис йўналиши бўйича таҳсил олади. У коллежлар ўртасида ўтказилган мусобақаларда уч марта биринчиликни қўлга киритди. АҚШда шартнома пули жуда қиммат, қийналиб ўқитдик. Кичкина ўғлим ҳам акасининг йўлидан бориб, компьютер технологиялари бўйича Америкада таҳсил олишга жўнаб кетди.
Хонанданинг қизи Асал Санаева “Танго ёхуд адашган совчилар”, “Кечир фарзандим” каби фильмларда суратга тушган.
Анвар Санаев — ўзбек шоу-бизнесидаги энг кўп запретга тушган хонанда. Биринчи “запрет” амалдорнинг тўйи билан боғлиқ
— Давлат раҳбарларидан биттасини тўйига айтишди. ‘Бухорога бориб ўша тўйни ўтказиб келасан’, дейишди. ‘Майли, ҳаракат қиламиз’, дедим. ‘Бу учун сенга ҳеч қанақа пул тўланмайди, ўзинг бориб, ўтказиб, ўзинг қайтиб келасан’ дейишди. ‘Қанақасига, мен ёнимдаги болаларга ҳам ўзим пул тўларканман-да’, десам, ‘ҳа, шундай қиласан’, дейишди. Бир катта одам шу гапни айтди, ҳозир у кишини номини айтсам, хафа бўлиб қолишлари мумкин, уларда ҳам оила, бола-чақа бор, шунинг учун номини айтмаганим маъқул.
‘Ҳеч бўлмаса самолётга билет қилиб беришсин, биз бориб, хизмат қилиб келайлик, майли пул берилмаса берилмасин, раҳбар экан’ дедим. ‘Йўқ, ундай қилинмайди, ўзинг бориб келасан’, дейишди.
Тўй кунини уч ой олдиндан айтишган эди, белгилаб қўйгандим. Тўйга яқин қолганда ‘эртага тўйга бориш керак’, дейишди, ‘ҳеч бўлмаса бориб-келишга техникани қилиб беришсин, ўша тўйни деб бошқа тўй олмаганман, шунчалик керак эканман бораман’, дедим. ‘Ҳеч қандай техника қилиб берилмайди, хоҳласанг иккита ‘Жигули’ қилиб берамиз’, деб пастга уришди, йўл узоқ. ‘Ҳеч бўлмаса самолёт қилиб беришса борамиз’, дедим. ‘Ўзинг биласан, лекин яхши иш бўлмайди’, дейишди. ‘Майли бошга келганини кўрамиз’, дедим.
Эртаси куни телевидениедан қўнғироқ қилиб, ‘нима иш қилган эдинг, бизга сени исминг билан ‘запрет’ деган нарса келди. Жиддий одамлар экан, раҳбарлардан, маслаҳатчилардан экан, ўзига ҳеч нарса деманглар дейилди’, деди. Шу билан беш йил ҳеч қаерга чиқа олмадим. Ҳаммага оғзаки айтиб қўйилган. Шу беш йил ичида ҳамма ‘нега кўринмаяпсиз, эфирга чиқмаяпсиз’, деб сўрашади. Тушунтиришга, гапиришга рухсат йўқ, ҳеч кимга ҳеч нарса дея олмайсиз.
Бир инсонга ҳавони тўхтатиб қўйса қандай бўлади — санъаткорга ҳам эфир шу даражада керакли вақтлар эди ўшанда. Интернет йўқ, телеканаллар саноқли эди.
— Биринчи ‘запрет’дан қутилиб, альбомлар тақдим қилдим. Концертлар бўлиб ўтди, кейин суҳбатга чақиришлар бошланди. ‘Ўзбегим таронаси’ радиосига суҳбатга бордим. ‘Запрет’га тушишимдан олдин Ўзбекистон халқ артисти Юлдуз Усмонова бир суҳбатида мени мақтадилар. Уларнинг сўзларидан кейин мухлислар орасида янада ҳурматим ошиб кетди, унгача улар билан шахсан таниш эмасдим.
Юлдуз Усмоновага миннатдорчилик билдириш учун концертларига катта гул кўтариб бордим. ‘Юлдуз опа, обрўимни кўтардингиз, мен учун бу жуда катта гап’ деганимда улар ‘Мен суҳбатда тўғрисини айтганман, ҳақиқатан ҳам яхши ижод қиляпсиз’ дегандилар.
‘Ўзбегим таронаси’даги суҳбатда қайси устоз санъаткорларнинг қўшиқларини ёқтирасиз?’ деган савол бўлди. Мен Юлдуз Усмоновани жуда ҳам ҳурмат қилишимни, улардек бўлишни ҳар битта қўшиқчи орзу қилишини айтдим. Бу инсон ‘Ўзбекистон номини чет элларда эслатиб туради, концертлари туфайли Юлдуз Усмонова дейишганда Ўзбекистон ҳам чет элликларнинг кўз олдига келади’ деганман. Суҳбатдан чиқишим билан ҳали уйга етиб бормасимдан, йўлда телефон бўлиб ‘Сенга запрет келди. Суҳбатда Юлдуз Усмонова ҳақида нима деган эдинг?’ дейишди.
Шу сабаб бўлиб яна уч йил ‘запрет’да юрдим. Ўша вақтда Юлдуз Усмонова ҳам ‘запрет’да экан, уларни мақтаганим учун мени ҳам ‘запретга тиқишган’ экан.
— Юлдуз Усмоновани яхши хонанда деганим учун ‘запрет’га тушганимдан кейин бир амаллаб ‘запрет’дан қутулдим. “Гўзалим Барно” деб номланган концерт дастуримни 2010 йилда тақдим қилдим. Мухлислар жуда ҳам яхши кутиб олишди. Концертдан кейин тайёр туришадими, дейманда, концертинг яхши чиқса дарров ‘запрет’дасан. Ўша вақтда Ички ишлар вазирлигининг ансамблида ишлардим, у ерга чақириб ишдан бўшаш ҳақида ариза ёзишимни сўрашди. Сабабини сўрасам, хавфсизлик томонидан ‘запрет’га тушибсиз, шунинг учун ариза ёзиб бўшанг, сизни ишдан бўшатишим керак экан, бизга шундай буйруқ бўлган’, дейишди. Ариза ёзиб бердим ва ишдан бўшадим.
У ташкилот Ўзбекнаво раҳбарларидан ‘Шу бола ҳақиқатан диний оқимлар билан боғланган бўлиши мумкинми?’, деб сўраганда ‘Ҳа, мумкин’ деб жавоб беришган экан.
Хуллас, турли хил бўлар-бўлмас сабаблар билан умумий ҳисобда ўн йил ‘запрет’да юрдим. Биз ўшанда ич-ичимиздан йиғлаганмиз, дардингни ҳеч кимга айта олмайсан.
Жасур Умиров клипидаги “бозори ўтмай қолган хонанда” роли
Бир пайт Жасур клипга таклиф қилиб қолди, ‘устоз шу клипимга тушиб берсангиз’, деди. ‘Клипда мен туш кўраман, тушимда таниқли қўшиқчи бўламан, шу даражада таниқли бўламанки, сьёмка қилаётганингизда сизни кўриб, ният қилиб ёнингиздан ўтиб кетаман’, деди. ‘Маъноси яхши экан, майли чиқиб бераман’, дедим. ‘Қанча пул берсам бўлади?’, деганида ‘қизиқмисан’ дедим, ‘биз учун бу яхши-ку, устоз деб турган бўлсанг, унақа дема, уят бўлади’, дедим.
Суратга олиш ишларининг бошидан охиригача бўлмаганман, ўзимнинг жойимни ўйнадим-да кетдим. Ўн-ўн беш кун ўтгандан сўнг, ‘клипни чиқишидан олдин бир кўрай’, дедим. ‘Ҳўп, устоз’, деб клипни кўрсатишди. Қарасам умуман бошқа ҳолат, бировга яхшилик қиламан деб клипига чиқсанг-да, сени пастга ургандек қилиб олиб чиқишса. ‘Укам бу нима қилганинг, яхшиликка ёмонликми бу’, дедим. ‘Сенга ёрдам бўлсин, деб клипингда чиққан бўлсам, айтган гапинг қани, сенинг лафзинг борми?’, дедим. ‘Устоз, шунақа монтаж қилиб қўйишибди’, деди. ‘Чиқаришдан аввал монтажни тўғрила, айтганингдек қил деганимда’, ‘бўлди, тўғрилаймиз’, деди.
Эртаси куни телефон қилиб, ‘устоз, узр, клип чиқиб кетиб қолибди, интернетга тарқаб кетибди’, дейди. ‘Яхши иш қилмадинг, дедим. Ўшандан кейин у боладан кўнглим совуди. Лекин қаерда бўлса кўришамиз. Ўзига ҳам кўп марта ‘яхши иш қилмагансан, лафзида турмаган белафз одамнинг ишини қилгансан’, деганман.
Аллоҳнинг қудрати билан ўша клипи ҳеч қаерга ўтмади, бадиий кенгашлардан қайтарилди. Ёш қўшиқчи бўлгани учун шунақа иш қилган деб ўйлайман.
“Ҳужжатли мафия” томонидан “синдирилган бизнеси”
— Танилганингиздан кейин атрофингиздагилар ҳаммаси бизнес қилишни маслаҳат бераверади. “Ака, бунақа бизнес қилайлик, шерик бўлайлик, зўр бўлади”, дейишди. Шунақа гаплардан кейин ўз соҳамга яқин деб овоз ёзиш студияси очдик. Студияни ҳамма стандартларга, ҳамма талабларга жавоб берадиган ускуналар билан жиҳозладик. Ўшанда “Пантерра” овоз ёзиш студияси, “Тарона рекордс” ва мени студиям бор эди. “Пантерра” ўша пайтдаги давлат раҳбарлариники эди. Бир куни менга тепадан қўнғироқ бўлди. Бордим. Очиқдан-очиқ студиянг бизга халақит беряпти, деди. “Сенга уч кун муҳлат. Уч кун ичида студиянгни “с” ҳарфи ҳам қолмасин. Бу сенга биринчи ва охирги огоҳлантириш, дейишди. Бундай олиб қаралса, улар ҳужжатли мафия эди. Мен билан шундай ҳолат бўлган. Қарасам, студиямни сақлаб қолишга шароит йўқ. Ҳеч бўлмаса 10 кун муҳлат беришларини сўрадим. “Майли, тушундинг-а?”, — деди охирги гапи. “Тушунтирдингиз-ку, тушундим,”, дедим. “Йўқ, тўхта, сен менга “одолжения” қилма. Сен бу ердан хурсанд бўлиб кетишинг керак. ‘Бўлди, бошқа бу бизнесларга аралашмайман’, деб хурсанд бўлиб кетсанг, ўшанда тушунаман сени”, дейишди. Хуллас, ўз қўлим билан бунёд қилган студиямни ўз қўлим билан йўқ қилдим. Жиҳозларим ҳаммаси чет элдан олиб келинган эди.
