Япония парламенти 21 октябрь куни Либерал-демократик партия (ЛДП) раҳбари Санаэ Такаитини мамлакатнинг янги Бош вазири сифатида тасдиқлади. Бу тарихий воқеа Японияда аёллар сиёсий раҳбарлик даражасига илк бор кўтарилганини англатади. Такаити нафақат мамлакат сиёсий майдонидаги янги етакчи, балки Япониянинг ташқи ва ички сиёсий йўналишини белгилаб берувчи муҳим шахс сифатида кўрилмоқда.
Япония ҳукумати истеъфоси ва янги сиёсий тузилма
NHK телеканали хабарига кўра, Сигэру Исиба бошчилигидаги ҳукумат янги Бош вазир сайловлари олдидан тўлиқ таркибда истеъфога чиққан. Бу парламентда янги сиёсий блокни шакллантириш ва ЛДПнинг етакчи ролини мустаҳкамлашга замин яратди. ЛДП ва “Япония янгиланиш жамияти” ўртасида тузилган коалиция Такаитининг номзодини қўллаб-қувватлаш учун зарур бўлган овозлар кўпчилигини таъминлади. Бу қадам мамлакат сиёсий тизимидаги барқарорликни сақлаб қолишни кўзлайди.
Такаитининг сиёсий фаолияти ва тажрибаси
Санаэ Такаити 1961 йилда Нара шаҳрида туғилган. Кобе университети ва Матсушита давлат бошқаруви ва менежмент институтида таълим олган. 1987 йилда АҚШда стажировка ўтаб, халқаро бошқарув тажрибасини орттирган. 1993 йилда парламентнинг қуйи палатасига сайланган. У 2006 йилдан бошлаб қатор муҳим вазирлик лавозимларида ишлаган: Илмий-техник сиёсат, Инновациялар, Ёшлар ва гендер тенглиги ҳамда Озиқ-овқат хавфсизлиги вазири бўлган.
Такаити ЛДПдаги консерватив қанот ва миллий хавфсизлик сиёсати тарафдорларидан бири сифатида танилган. У Япония Конституциясини қайта кўриб чиқиш, мудофаа салоҳиятини кучайтириш ва армиянинг нуфузини ошириш тарафдори. Бу позиция Япониянинг Яқин Шарқ ва Осиё-Тинч океани минтақасидаги геосиёсий фаоллигини кучайтириш эҳтимолини оширади.
Иқтисодий ва геосиёсий мақсадлар
“Bloomberg”нинг маълумотларига кўра, Такаити ҳукуматининг асосий вазифалари — иқтисодий барқарорликни таъминлаш, ишлаб чиқаришни модернизация қилиш ва демографик инқироз оқибатларини юмшатишдир. Унинг режасига кўра, мамлакатда ишчи кучи етишмовчилигини енгиш учун технологияга асосланган автоматизация жараёнлари жорий этилади.
Таъкидланишича, Япония ҳукумати АҚШ билан яқин стратегик ҳамкорликни давом эттиради. Бироқ, Токио ташқи босим остида Россия нефть ва газига бўлган боғлиқликни камайтириш, шу билан бирга, энергия хавфсизлигини таъминлашда мураккаб қарорлар қабул қилишга мажбур бўлади.
Фактчекинг ва манбалар таҳлили
NHK хабарида Исиба ҳукумати истеъфоси ва янги сайловлар ҳақида маълумот берилган.
Bloomberg агентлиги Такаитининг сайланиши ва унинг сиёсий дастури ҳақида маълумот берган.
Kyodo Newsда эса Такаитининг ташқи сиёсатдаги позицияси, айниқса АҚШ билан муносабатлар бўйича фикрлари келтирилган.
Бу маълумотларнинг таҳлили шуни кўрсатадики, Японияда сиёсий алмашинув ҳукумат ичидаги тузилмавий ўзгариш эмас, балки стратегик йўналишни янгилаш ҳаракати сифатида баҳоланмоқда.
Таҳлил ва сиёсий аҳамият
Такаитининг сиёсий келиши Японияда гендер тенглиги масалаларига ҳам янги сиёсий импульс беради. Унинг раҳбарлигидаги ҳукумат айниқса ишчи аёллар ҳуқуқларини кенгайтириш, болаларни парваришлаш сиёсати ва меҳнат бозоридаги тенг имкониятлар масаласига эътибор қаратиши кутилмоқда.
Бундан ташқари, Япониянинг мудофаа стратегиясида ҳам ўзгаришлар кутилмоқда — Такаити Қуролли кучларнинг ролини кенгайтириш ва Конституциянинг 9-моддаси (“урушни рад этиш”)ни қайта кўриб чиқиш тарафдори. Бу масала мамлакат ичида ҳам, минтақада ҳам катта сиёсий баҳсларга сабаб бўлиши мумкин.
Хулоса
Японияда биринчи аёл Бош вазирнинг сайланиши мамлакат тарихидаги муҳим бурилиш нуқтаси бўлди. Санаэ Такаити нафақат гендер тенглигининг рамзи, балки сиёсий барқарорлик ва иқтисодий ислоҳотларнинг янги даври бошланишининг белгиси сифатида ҳам қаралмоқда. Аммо унинг олдида турибдиган муаммолар — демографик инқироз, энергия хавфсизлиги ва сиёсий ишончни тиклаш — унинг етакчилик синови бўлади.
