Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан Тошкент шаҳрида ФИФАнинг Марказий Осиё мамлакатлари учун минтақавий офисини очиш тўғрисидаги таклифнинг тасдиқланиши мамлакатнинг халқаро спорт сиёсатида янги ва стратегик босқични бошлаб берди. Бу қарор нафақат Ўзбекистон футболи ривожига бевосита таъсир кўрсатади, балки Тошкентнинг минтақавий етакчи сифатидаги нуфузини янада мустаҳкамлайди.
Айниқса, Марказий Осиёда геосиёсий рақобат кучайган бир пайтда, ФИФА каби глобал нуфузга эга ташкилотнинг минтақавий марказининг Тошкентда жойлаштирилиши Ўзбекистоннинг "юмшоқ куч" (soft power) дипломатиясидаги муваффақияти ва спорт инфратузилмасини модернизация қилишга қаратилган изчил саъй-ҳаракатларининг эътирофидир.
Молиявий ва институционал тафсилотлар: Ким тўлайди ва қаерда жойлашади?
Қарорга кўра, минтақавий офисни ташкил этиш ва уни сақлаш харажатлари, биринчи навбатда, ФИФА томонидан ажратиладиган маблағлар ҳисобидан қопланади. Етишмаган қисми эса Ўзбекистон футболни қўллаб-қувватлаш жамғармаси маблағлари ҳисобидан, аммо умумий харажатларнинг 50 фоизидан ошмаган миқдорда қопланиши белгиланган. Ушбу механизм харажатлар юкини адолатли тақсимлаш ва лойиҳанинг барқарорлигини таъминлашга қаратилган.
Офис Тошкент шаҳри, Ислом Каримов кўчаси, 98а-уй манзилида жойлашган Ўзбекистон футбол ассоциациясининг (ЎФА) биносида беғараз асосда жойлаштирилади. Бу, ЎФАнинг Марказий Осиёдаги футбол инфратузилмасининг асосий маркази сифатидаги ролини мустаҳкамлайди.
Эътиборли жиҳати, офис биносини таъмирлаш, жиҳозлаш ва транспорт воситалари билан таъминлаш харажатлари Тикланиш ва тараққиёт жамғармаси маблағлари ҳисобидан қопланади. Бу, ҳукуматнинг лойиҳага юқори даражада аҳамият бераётганини ва унинг амалий натижадорлигини таъминлашга тайёрлигини кўрсатади.
Минтақа учун аҳамияти: Футбол дипломатияси
Тошкентда ФИФА офисининг очилиши бир неча асосий ижобий ўзгаришларни келтириб чиқаради:
Инвестициялар ва грантлар: Минтақавий офис ФИФАнинг "Олға" (Forward) дастури доирасида Марказий Осиё мамлакатларига ажратиладиган маблағларнинг самарадорлигини оширишга хизмат қилади. Бу, Қирғизистон, Тожикистон, Туркманистон ва бошқа минтақа давлатлари учун янги лойиҳалар ва техник ёрдам имкониятларини кенгайтиради.
Профессионализмни ошириш: Офис минтақадаги мураббийлар, ҳакамлар ва маъмурлар учун ўқув курслари, семинарлар ва дастурларни мувофиқлаштириш марказига айланади. Бу эса футболнинг профессионал даражасини оширишга хизмат қилади.
Ҳамкорлик ва барқарорлик: ФИФА каби нейтрал глобал институтнинг минтақадаги мавжудлиги, қўшни давлатлар ўртасидаги спорт дипломатиясини кучайтиради. Футболни умумий манфаат сифатида тарғиб қилиш орқали минтақавий ҳамкорликни чуқурлаштиришга эришиш мумкин.
Таҳлил: Тошкентнинг минтақавий марказ сифатида танланишида нафақат Ўзбекистоннинг сўнгги йиллардаги спорт ютуқлари (масалан, ёшлар футболидаги муваффақиятлар), балки унинг Марказий Осиёдаги нисбий сиёсий барқарорлиги ва инфратузилмавий салоҳияти ҳам ҳал қилувчи рол ўйнаган. ФИФА глобал лойиҳалари учун ишончли ва стратегик жиҳатдан қулай жойлашувга эга ҳамкорни танлади.
ФИФА офисининг очилиши катта имкониятлар яратса-да, Ўзбекистон зиммасига катта масъулият юклайди. Асосий муаммолардан бири, бу - лойиҳанинг фақатгина маъмурий марказ бўлиб қолмаслигини таъминлаш, балки минтақавий футболнинг ҳақиқий инновация ва ривожланиш ўчоғига айланишидир.
Мамлакат энди ФИФА стандартларига тўлиқ жавоб берадиган, шаффоф ва самарали бошқарув тизимини кўрсатиши керак. Харажатларнинг 50 фоизгача бўлган қисми Ўзбекистон томонидан қопланишини ҳисобга олган ҳолда, сарфланаётган маблағларнинг ҳисоботдорлиги ва натижадорлиги доимий назорат остида бўлиши талаб этилади.
Якуний хулоса шуки, ФИФАнинг минтақавий офиси Тошкентга тарихий имконият тақдим этади: нафақат миллий футболни янги даражага олиб чиқиш, балки спорт орқали бутун Марказий Осиёда интеграция ва барқарор ривожланишни тарғиб қилувчи дипломатик майдончага айланиш.
