Қозоғистон Сенати 12 декабрь куни ўтказилган ялпи мажлисда "Давлат сирлари тўғрисида"ги қонунга ўзгартиришлар киритишни маъқуллади, деб хабар бермоқда Vlast. Ушбу ўзгартиришларга кўра, собиқ президентлар ва уларнинг оила аъзоларига тегишли соғлик ва шахсий ҳаётга оид маълумотлар давлат сирлари қаторига киритилади ва уларни тарқатиш тақиқланади.
Қонун ҳужжати энди амалдаги Президент Қосим-Жўмарт Тўқаев имзосига юборилади. Бироқ мазкур ўзгартиришлар парламент муҳокамаларида асосий мавзулар қаторида тилга олинмаган. Депутатлар ҳужжатнинг асосий мақсади сифатида “Келажак” ягона ихтиёрий жамғарма тизимини яратишни кўрсатган. Журналистлар томонидан қўйилган ушбу ўзгартиришларнинг зарурати ҳақидаги саволларга парламент ёки ҳукумат вакиллари аниқ изоҳ бермаган.
Назарбоевнинг ўрни ва мақоми: тарихий ўзгаришлар
Қозоғистон тарихида президентлик фақат бир марта ўзгарган. Нурсултон Назарбоев 2019 йил март ойида лавозимини тарк этганига қарамасдан, у кўплаб имтиёзларни сақлаб қолган эди. Бироқ, 2022 йил январь ойидаги кенг кўламли норозилик намойишларидан сўнг, вазият тубдан ўзгарди:
- 2023 йил бошида Назарбоев “Элбоши” (миллат етакчиси) мақомидан маҳрум қилинди.
- Февраль ойида Президент Тўқаев Назарбоев тўғрисидаги конституциявий қонуннинг бекор қилинишига имзо чекди, бу эса унинг оиласига тегишли мулк ва банк ҳисоблари дахлсизлиги ҳуқуқини бекор қилди.
- 2023 йил июнь ойида Сенат Назарбоевнинг интеллектуал мактаблар, университет ва жамғарма олий кенгаши раҳбари мақомини олиб ташлаш бўйича қонунни қабул қилди.
Янги қонун ҳужжати собиқ президент ва унинг оиласи тўғрисидаги маълумотларнинг яширин сақланишини таъминлайди. Аммо ушбу ўзгартиришлар ҳукуматнинг сўнгги йилларда Назарбоевга нисбатан қабул қилган кескин чоралари ва унинг сиёсий мақомининг пасайиши билан бир вақтда амалга оширилиши эътиборга лойиқ. Бу ўзгаришлар Қозоғистонда сиёсий тизимнинг ўзгарувчанлиги ва собиқ раҳбарларга нисбатан муносабатнинг қайта кўриб чиқилаётганини намоён этмоқда.
