2024 йилда Ўзбекистонда ўлимлар: асосий сабаблар ва кўрсаткичлардаги ўзгаришлар

Улашиш:

Ўзбекистонда 2024 йилда 174,4 мингта ўлим ҳолати қайд этилди, бу 2023 йилга нисбатан кўпроқдир (2023 йилда 172,8 мингта ўлим). Статистика агентлиги маълумотларига кўра, вафот этганлардан 96 минг нафари эркаклар, 78,4 минг нафари эса аёллардир.

Ўлим сабаблари:
Таҳлилларга кўра, ўлимларнинг асосий сабаби қон айланиш тизими касалликлари бўлиб, улар барча ҳолатларнинг 57,6 фоизини ташкил этди. Бундай юқори кўрсаткич кўпинча турмуш тарзи, стресс, кам ҳаракат ва соғлиқни сақлаш тизимига боғлиқ ҳолда шаклланади.

Иккинчи ўринда ўсмалар бўлиб, улар ўлимларнинг 9,4 фоизига сабаб бўлган. Ўсмаларнинг юзага келишида ер шаридаги экологик омиллар, тамаки чекиш, носоғлом овқатланиш ва скрининг текширувларининг етарли эмаслиги муҳим ўрин тутади.

Учинчи ўринда нафас олиш тизими касалликлари турибди (6,3%). Бундай касалликлар, хусусан, ҳаво ифлосланиши ва тамаки маҳсулотларининг истеъмоли билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Бошқа асосий ўлим сабабларига қуйидагилар киради:

  • Бахтсиз ҳодисалар, заҳарланиш ва жароҳатлар — 5,8%. Бу кўрсаткич жамоат хавфсизлиги, иш жойларидаги шароитлар ва йўл ҳаракати хавфсизлиги билан боғлиқ.
  • Овқат ҳазм қилиш тизими касалликлари — 4,1%. Улар кўпинча носоғлом овқатланиш ва турмуш тарзидан келиб чиқади.
  • Юқумли касалликлар — 1,1%. Бу соҳа эпидемиологик назоратни яхшилаш зарурлигини кўрсатади.

Қолган 15,7 фоиз ҳолатлар бошқа турли касалликларга боғлиқ бўлиб, уларнинг аниқланиши ва олдини олиш чоралари учун қўшимча тадқиқотлар талаб этилади.

Таҳлил ва хулоса:
Ўлимлар даражасининг ошиши жамият олдидаги жиддий чақирувдир. Асосий сабаблар кўпинча профилактика ва турмуш тарзини яхшилаш орқали олдини олиш мумкин бўлган ҳолатлардир. Қон айланиш тизими касалликлари, ўсмалар ва нафас олиш йўли касалликлари бўйича самарали профилактика дастурларини жорий этиш, аҳолини соғлом турмуш тарзига жалб қилиш ва тиббий хизмат кўрсатиш сифатини ошириш ўлим кўрсаткичларини пасайтиришда ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўлади.

Шунингдек, бахтсиз ҳодисалар ва заҳарланишлар бўйича хавфсизлик стандартларини кучайтириш, экологик шароитларни яхшилаш ҳам долзарб масалалардан бири бўлиб қолмоқда. Тизимли ёндашувлар ва давлат дастурлари мазкур муаммоларга самарали ечим топишга ёрдам бериши мумкин.

2014-2025 SANGZOR.UZ. "KUMUSH SERVIS MEDIA" MCHJ.