Ўзбекистонда фуқароларни хорижда ишга жойлаштириш ёки ўқиш имконияти билан алдаётган фирмалар сони кўпаймоқда. Улар ўзини “консалтинг маркази” деб таништиради, таъсирчан реклама орқали фуқароларни ишонтириб, миллионлаб сўмларни йиғиб олади — аммо на виза, на иш, на йўл ҳақи амалга ошади.
Расмий мурожаатлар сони ортиб бормоқда
2025 йил бошидан буён Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитасига шундай фирмалардан жабрланган фуқаролар томонидан камида 20 та расмий шикоят келиб тушган. Уларнинг барчасида сценарий деярли бир хил: хориждаги "иш ўрни" ёки "таълим дастури" ваъда қилинади, фуқаролардан визалар, шартномалар ва ҳамроҳлик учун пул сўралиб, кейин йўқолиб кетилади.
Ҳаётдан мисоллар
Тошкентлик фуқаро Латвияда ишлаш умидида “Consulting H1 B2B” компаниясига 16 млн сўм тўлаган.
Фарғоналик шахс Қўқондаги “Vivat Viz” орқали виза олиш учун 2000 доллар ўтказган.
Янгийўллик фуқаро “Black Mountain Pro” компаниясига Германияга ишга жойлашиш учун 36 млн сўм берган.
Бироқ кейинчалик маълум бўлишича, бу компаниялар нафақат лицензияга эга эмас, балки ҳеч қандай хизмат кўрсатмаган. Айрим ҳолларда фирма жисман йўқолган.
Қора рўйхат: кимларга ишонманг?
Қайд этилишича, қуйидаги фирмалар фаолияти шубҳали деб топилган ва расмий органлар томонидан суриштирувга олинган:
Diamond Ideal
Work and Study Abroad
SJ Team
Consulting Fly
Asia Consult Edugately
Euro Asia Consulting Centre
Exclusive Assistant
Doch Consult
Global Consulting Effort
Poland Business Support and Viza
ва бошқалар.
Бу фирмалар ижтимоий тармоқларда фаол реклама олиб бориб, фуқароларни ишонтирган, кафолатлар берган, лекин охир-оқибат фақат пул йиғиш билан чекланган.
Қонун нимани талаб қилади?
Ўзбекистонда чет элда ишга жойлаштириш фақат лицензияга эга бўлган агентликлар орқали амалга оширилиши мумкин. Масалан, “Everyone Consult” ва “Worldviza” компаниялари фаолияти учун Миграция агентлиги томонидан 112,5 миллион сўм жарима ундирилган. Шунингдек, “Rich Result”, “Ravon Consult Group” ва “Adworld Group” каби фирмаларга нисбатан ҳам чоралар кўрилган.
Нима қилиш керак?
Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар аҳолини қуйидаги тавсияларга қатъий амал қилишга чақирмоқда:
✅ Лицензияни текширинг — компаниянинг фаолияти қонунийлигини расмий манбалар орқали аниқланг.
✅ Шартномани синчиклаб ўрганинг — барча шартларни тўлиқ ўқинг ва тушунинг.
✅ Шубҳали ваъдаларга ишонманг — “ҳаммасини ҳал қиламиз”, “йўлга чиқиш кафолати бор” каби сўзлар кўпинча алдов бўлади.
✅ Оммавий тарғиботга берилиб кетманг — Instagram, Telegram ва TikTok орқали тарқатилаётган рекламаларга танқидий ёндашинг.
Хулоса: эҳтиёт бўлинг — имконият тўлиқ текширувдан бошланади
Хорижда ишлаш ёки ўқиш имкониятлари ҳақиқатан мавжуд, аммо улар ҳеч қачон "шубҳали оффис" ёки "бир кликли тарғибот" орқали бошланмайди. Агар шубҳали фирма орқали катта миқдорда пул ўтказишга қарор қилган бўлсангиз — эҳтимол, сизнинг сафари Instagram’да эмас, ички ишлар бўлимида якун топади.
