АҚШ собиқ президенти ва 2025 йилги сайловлардаги асосий номзодлардан бири Доналд Трамп ўзининг янги иқтисодий ғояси билан яна жамоатчилик марказига чиқди. Унинг сўзларига кўра, АҚШнинг хориж импортига жорий этилган божлар йилига триллион доллардан ортиқ даромад келтираётгани боис, бу маблағларнинг бир қисмини фуқароларга тақсимлаш мумкин.
«Бизнингча, ҳар бир америкалик 1000 дан 2000 долларгача олади. Бу – ишлаб чиқарувчиларни қўллаб-қувватлаш билан бирга, халқнинг иқтисодий юкини енгиллатадиган самарали йўл», — деди Трамп журналист саволига жавобан.
Бож сиёсатининг моҳияти
Трамп ҳокимиятда бўлган даврда ҳам хориж маҳсулотларига юқори божлар жорий этган ва «Америка ишлаб чиқарувчисини ҳимоя қилиш» шиори билан чиқиш қилган. Унга кўра, божлар орқали мамлакат ички бозори кучаяди, импортга боғлиқлик камаяди ва давлат ғазнасида улкан маблағ тўпланади.
Иқтисодчилар ҳисоб-китобига кўра, АҚШ импортига қўйилган янги божлар йилига камида 1 триллион доллар даромад келтирмоқда. Шу маблағ ҳисобидан давлат қарзини қисқартириш ёки аҳолига «пул қайтариш» механизмини жорий этиш таклиф қилинмоқда.
Сиёсий таҳлилчилар нима дейди?
Сиёсатшунослар Трампнинг бу баёнотини сайловолди стратегик қадам сифатида баҳоламоқда. Америкаликларнинг иш ҳақи ва инфляция даражаси борасидаги норозилик кайфиятини ҳисобга олганда, «ҳар бир фуқарога пул бериш» ғояси электорат орасида катта таъсир кўрсатиши мумкин.
Баъзи иқтисодчилар эса бундай ташаббусни амалга ошириш имкониятига шубҳа билан қарамоқда. Уларга кўра, бож даромадлари давлат бюджетига тўлиқ тушмайди ва «тўғридан-тўғри тақсимот» ғояси амалий механизмсиз қолиши мумкин.
Хулоса
Трампнинг «миллий бождан халққа наф» ғояси — АҚШдаги ижтимоий-иқтисодий муҳокамаларнинг янги босқичини бошлади. Агар бу ғоя амалга ошса, миллионлаб америкаликлар нафақат иқтисодий рағбат, балки Трампнинг сайловолди ваъдалари амалга ошишига шоҳид бўлиши мумкин.
Фактчекинг:
Манба: CNBC, Bloomberg, Reuters маълумотларига асосланган.
Далил: АҚШнинг 2025 йилги импорт божлари ҳақидаги қонун ҳали қабул қилинмаган, Трампнинг фикри — сиёсий баёнот даражасида.
Текширув натижаси: Баёнот ҳақиқий, аммо амалий механизм ҳали ишлаб чиқилмаган.
