“Ўзгидромет” маълумотлари ва фуқаролар кузатувлари орқали таҳлил
Ўзбекистоннинг бир қатор минтақаларида 13–16 октябрь кунлари ҳаво бироз совуқлашиши кутилмоқда. Бу ҳақда “Ўзгидромет” 11 октябрь куни расман маълумот берди. Айрим ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари буни “ҳаво кескин ўзгаради”, “шамол бўронга айланади”, ёки “кўп ёмғир ёғади” деган даъволар билан тарқатишди. Фактчекинг таҳлили шуни кўрсатадики, мазкур хабарлардаги айрим даъволар реал прогноз билан мос келмайди.
Расмий маълумот: Ҳаво барқарор, лекин шамол кучайиши мумкин
“Ўзгидромет” маълумотига кўра, мамлакатнинг кўпчилик ҳудудларида ёғингарчилик кутилмайди. Қорақалпоғистон ва Хоразм вилоятларида шарқдан 7–12 м/с тезликда шамол эсиши, айрим жойларда 13–18 м/с гача кучайиши мумкин. Бу ҳолатни синоптиклар табиий метеорологик ўзгариш сифатида баҳолайди.
Шамол тезлиги 15 м/с дан ошганда чанг-тўзонлар кузатилиши эҳтимоли ортади, аммо бу қаттиқ бўрон ёки фавқулодда ҳолат сифатида баҳоланмайди. Метеорологик меъёрларга кўра, бўронли шамол деб 20 м/с ва ундан юқори тезликдаги шамолга айтилади.
Ҳарорат ўзгариши: “кескин совуқлашиш” ҳақидаги хабарлар нотўғри
Ижтимоий тармоқларда “ҳаво кескин совуйди” деган хабарлар тарқалди. Аммо прогноз маълумотлари буни тасдиқламайди.
“Ўзгидромет”нинг ҳафталик таҳлилига кўра:
Тошкент, Сирдарё, Жиззах ва Самарқанд вилоятларида кундузи 23–28 даража,
Бухоро ва Навоийда 25–30 даража,
Фарғона водийсида 23–28 даража атрофида бўлиши кутилмоқда.
Бу кўрсаткичлар октябрь ўрталари учун меъёрий ҳисобланади. Метеоролог Олим Мансур Абдуллаевнинг фикрича, “ҳароратнинг 2–3 даража пасайиши”ни совуқ тушиши деб баҳолаш нотўғри. Унинг сўзларига кўра, “ҳаво массаларидаги табиий айланишлар ҳар ҳафтада шундай қийматда ўзгариб туради”.
Иқлим таҳлили: Мавсумий ўзгаришнинг табиий сабаблари
Октябрь ойида ҳаво ҳароратининг пастга тушиши — Ўзбекистон иқлим географияси учун табиий жараён. Бу йил ҳам атмосфера босими ўсиши натижасида шамол шарқ йўналишидан тезроқ эсиши кутилмоқда. Ҳаво массаларининг Қозоғистон ва Сибир томондан силжиши натижасида паст босим ҳудуди ҳосил бўлади.
Тошкент гидрометеорология институти тадқиқотчиси Дилором Тожибоева таъкидлайдики, бу жараён “кўп йиллик статистика” бўйича кузатилган меъёрга мос:
“Октябрь ўрталарида ҳарорат 20–28 даража оралиғида бўлади, бу ҳеч қандай фавқулодда ўзгариш эмас, балки мавсумий барқарорлик белгиси”.
Фактчекинг натижаси: Уч даъво текширилди
“Ҳаво кескин совуйди” — Ёлғон. Расмий прогнозда ҳарорат меъёр доирасида.
“Ёмғир ёғади ва бўрон бўлади” — Ёлғон. Ёғингарчилик кутилмаяпти, шамол фақат айрим жойларда кучайиши мумкин.
“Ҳаво кескин ўзгариши табиий эмас” — Манипуляция. Иқлим мутахассислари бу ўзгаришни табиий мавсумий жараён сифатида изоҳламоқда.
Фактчекинг таҳлили шуни кўрсатадики, ҳафта бошидаги об-ҳаво ҳақида тарқалган “кескин ўзгариш”, “совуқ тушиши” каби хабарлар ишончли манбалар билан тасдиқланмаган.
“Ўзгидромет” ва мустақил метеорологлар маълумотларига кўра, мамлакат бўйлаб ҳаво барқарор, меъёрий даражада иссиқ, ва ёғингарчиликсиз кечиши кутилмоқда.
Шунинг учун фуқаролар учун асосий тавсия — ҳаво ҳақидаги маълумотни фақат расмий манбалардан олиш, ижтимоий тармоқлардаги текширилмаган даъволарга ишонмасликдир.
