Жаҳон чемпионати–2026 саралаш босқичининг Осиё минтақаси бўйича 4-босқичида илк йўлланмалар эгалари маълум бўлди. Қатар ва Саудия Арабистони ўз гуруҳларида пешқадам бўлиб, тўғридан-тўғри мундиалга йўлланма қўлга киритди. Бу натижа икки мамлакат футболидаги тизимли ислоҳотлар ва давлат даражасидаги қўллаб-қувватлаш сиёсати самараси сифатида баҳоланмоқда.
Қатарнинг барқарор ўсиши: мезбонликдан кейинги илк йирик натижа
Қатар терма жамоаси БАА устидан 2:1 ҳисобида ғалаба қозонди ва жаҳон чемпионатига тўғридан-тўғри йўлланмани таъминлади. Ҳуҳи ва Педро Мигелнинг голлари жамоага муҳим ғалаба келтирди. Бу натижа Қатар футболи учун жуда муҳим босқич ҳисобланади — чунки 2022 йилдаги мундиалда мезбон сифатида иштирок этган мамлакат бу сафар саралашни ҳақиқий рақобат шароитида босиб ўтди.
FIFA расмий сайтида қайд этилишича, Қатар сўнгги беш йил ичида Осиёдаги энг юқори FIFA рейтингларидан бирини сақлаб келмоқда (2025 йил октябр ҳолатига кўра — 34-ўрин). Бу, ўз навбатида, мамлакатдаги спорт инфратузилмасининг сифатини кўрсатади.
Aspire Academy ва Qatar Stars League тизимининг самарадорлиги ҳақида AFC таҳлилий ҳисоботида шундай дейилган:
“Қатар футбол тизимида ёшлар академиялари ва миллий чемпионат ўртасидаги боғлиқлик нафақат иқтидорларни тайёрлаш, балки тактик барқарорликни таъминлашда ҳам муҳим роль ўйнамоқда.”
Бу жиҳат Қатарнинг 2023 йилги Осиё Кубогида ҳам намоён бўлган эди — ўшанда жамоа финалда Японияни мағлуб этганди. Демак, жаҳон чемпионати йўлланмаси бу тизимли ўсишнинг мантиқий давомидир.
Саудия Арабистони — барқарор тактика ва интизом намунаси
Саудия Арабистони Ироқ билан 0:0 ҳисобидаги дурангдан сўнг гуруҳдаги пешқадамлигини сақлаб қолди. Бу натижа уларни мундиалга тўғридан-тўғри олиб чиқди.
Saudi Football Federation маълумотларига кўра, жамоа охирги 10 саралаш учрашувида бирорта мағлубиятга учрамаган — бу Осиё миқёсида энг яхши кўрсаткичлардан бири.
AFC расмий баёнотида қайд этилганидек, Саудиянинг бу натижаси 2022 йилги мундиалда Аргентина устидан қозонган ғалабадан кейинги энг муҳим ютуқ ҳисобланади. Таҳлилчилар буни жамоанинг ҳужумдаги эҳтиёткор ва тузилмавий ўйин услуби билан изоҳлайди.
Футбол таҳлилчиси Ахмад Ал-Хаттаб “Arab News” нашрига шундай фикр билдирган:
“Саудия жамоаси интизом, тизим ва ўйин оқилона назорати билан фарқ қилади. Улар эҳтиёткор, аммо самарали тактика орқали рақибларини синовдан ўтказа олади.”
БАА ва Ироқ — плей-оффда сўнгги имконият учун курашади
Гуруҳда иккинчи ўринни олган БАА ва Ироқ плей-офф босқичида тўқнаш келади. Бу босқич ғолиби мундиалга чиқиш учун бошқа қитъа вакили билан — эҳтимол Жанубий Америка ёки Африка жамоаси билан — ўйнайди.
АFC регламентига кўра, плей-офф ғолиби ЖЧ–2026нинг охирги квотасини қўлга киритиш имкониятига эга бўлади. Бу тизим FIFAнинг янги форматдаги 48 жамоали мундиал концепцияси билан боғлиқ бўлиб, у қитъалар ўртасида рақобатни кучайтиришга қаратилган.
Фактчекинг: Қатар ва Саудиянинг мундиалга чиқиши расман тасдиқланган
FIFA ва AFC расмий порталларида (fifa.com, the-afc.com) эълон қилинган маълумотларга кўра, Қатар ва Саудия Арабистони мундиалга йўлланма олган навбатдаги Осиё жамоалари ҳисобланади.
Бу маълумотлар “ESPN Asia” ва “BBC Sport”нинг мустақил ҳисоботларида ҳам тасдиқланган. Ҳар икки манба таъкидлашича, Осиё минтақасидан камида 6 та жамоа мундиалга чиқиши кутилмоқда, бу тарихдаги энг катта квота бўлади.
Таҳлил: Осиё футболида тизимли ислоҳотлар натижа бермоқда
Осиё футболида сўнгги йилларда кузатилаётган тенденция — иқтисодий барқарорлик ва ёшлар тизимига сармоянинг ўсиши. FIFA Development Report 2024 маълумотларига кўра, Осиё мамлакатлари охирги 10 йилда футбол инфратузилмасига 4,7 миллиард доллар инвестиция киритган.
Қатар ва Саудия мисолида бу жараён яққол кўриниб турибди: ҳар икки давлат нафақат миллий чемпионатни кучайтирди, балки хорижлик мураббийлар ва спорт фанларига асосланган тайёргарлик моделини ҳам жорий этди.
Қатардаги “Aspire” ва Саудиядаги “Green Falcons Program” лойиҳалари ёш авлодни илмий асосда тайёрлашга қаратилган бўлиб, бугунги натижалар ана шу сиёсат самарасидир.
