Ўзбекистонда электрон тижорат фаолияти билан шуғулланувчи тадбиркорлар учун солиқ юки 2026 йилдан оширилади. Иқтисодиёт ва молия вазирлиги маълумотига кўра, фойда солиғи 10 фоиздан 15 фоизгача, айланма солиғи эса 3 фоиздан 4 фоизгача кўтарилади. Бу ўзгаришлар давлат бюджети даромадларини ошириш ва рақамли бозорни тартипга солиш мақсадида амалга оширилаётгани қайд этилмоқда.
Электрон тижорат сўнгги йилларда мамлакатдаги энг тез ўсувчи соҳага айланди. Аммо давлат томонидан унинг улуши ва назоратини кучайтириш талаби ҳам ортиб борди. Солиқ ставкалари ошиши кичик онлайн тадбиркорларга қанчалик таъсир кўрсатиши ҳозирча очиқ савол бўлиб турибди.
Солиқ сиёсатининг янги йўналиши
Янги тартиб фақат электрон тижорат билан чекланмайди. 2026 йил 1 январдан бошлаб:
Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари савдосига ҚҚС 0% қилиб белгиланади.
Гипс хомашёсини қазиб олиб, қурилиш материаллари ишлаб чиқарувчилар ер қаъридан фойдаланиш солиғини 50% ставкада тўлайди.
Иссиқхона хўжаликлари учун 2029 йилгача ижтимоий солиқ 1% этиб белгиланади, агар уларнинг йиллик даромадининг 60%дан кўпроғи иссиқхона фаолиятидан келса.
Бу ўзгаришлар солиқ сиёсатида селектив ёндашув кучайганини кўрсатади: стратегик соҳаларга енгиллик, юқори даромадли рақамли бозорга эса қўшимча масъулият юкланмоқда.
Электрон бизнес учун хатар ва имкониятлар
Ставкаларнинг ошиши бир қатор натижаларга олиб келиши мумкин:
Плюс томонлар:
Норасмий онлайн савдолар қисқаради
Солиқ тушумлари ошади
Профессионал рақобат кучаяди
Минус томонлар:
Янги онлайн тадбиркорлар учун кириш маржаси баландлашиши
Нархлар ўсиши ва истеъмолчи харажатининг ортади
Кичик бизнеснинг қисман соя секторга қайтиши хавфи
Электрон тижоратни тез ўсувчи сектор сифатида қўллаб-қувватлаш зарурлиги ҳақида миллий ва халқаро экспертлар таъкидлаб келади. Айнан шу пайтда солиқ юки оширилиши стратегик қарор сифатида шубҳа уйғотиши мумкин.
Ҳукуматнинг мантиқи: бюджет барқарорлиги ва адолатли рақобат
Расмийлар фикрича:
Асосий солиқ ставкалари оширилмайди
Тадбиркорлар учун “тенг шароитлар” яратилади
Бюджет даромадлари прогнозга мос ривожланади
Аслида, 2024 йилда қабул қилинган Президент фармони ҳам рақобат муҳитини соғломлаштиришни назарда тутган эди. Электрон тижорат соҳасида беназир имтиёзлар узоқ давом этмаслиги кутилганди.
Хулоса: ўзгаришлар бизнес экотизимига қандай таъсир кўрсатади?
Электрон тижорат мамлакат иқтисодиётида инновация ва янги иш ўринлари манбаи. Уни солиқ орқали кучайтиришми ёки секинлатишми — бу амалий натижаларга боғлиқ.
Келаси ikki йил:
Бизнес моделларнинг янгиланиши
Хусусий секторнинг солиқ ислоҳотларига мослашуви
Давлатнинг соҳа ривожига қўшимча дастаклари
асосий ҳал қилувчи омил бўлади.
Бу солиқ ислоҳоти рақамли иқтисодий средани тозалайдими ёки унинг суръатини туширади — жавобни вақт беради.
