2025 йилнинг биринчи чорагида Жиззах вилояти бюджетига 586,6 миллиард сўм прогнозига нисбатан 597,7 миллиард сўм тушум амалга оширилиб, режа 102 фоизга бажарилди. Бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 58,1 миллиард сўм кўп, яъни 11 фоизлик ўсишга эришилганини англатади.
Бюджетни тўлдиришда ҚҚС ва даромад солиғи асосий манба бўлди
Даромадлар тузилмасида ҚҚС — 124,2 млрд сўм, жисмоний шахслар даромад солиғи — 203,9 млрд сўм, ер ва мол-мулк солиқлари — 48,4 млрд сўмни ташкил этди. ҚҚС бўйича тушум 13,2 миллиардга ошган бўлса, сув ресурсларидан фойдаланиш солиғи бўйича ўртача уч баробарга яқин ўсиш кузатилди — 7,2 миллиард сўм.
Ҳисобланган солиқлар умумий 505 миллиард сўмни ташкил этди, шундан 204,5 миллиард сўми жисмоний шахслар даромад солиғига тўғри келади. Саноат корхоналари (40%) ва бюджет ташкилотлари (29%) энг йирик солиқ тўловчилар сифатида қайд этилди.
Қарзлар ошиб бормоқда: сабаблар — шубҳали операциялар ва тергов ишлари
Бироқ, ижобий натижаларга қарамай, вилоятдаги умумий солиқ қарзи 374,7 миллиард сўмга етди — бу йил бошига нисбатан 58,6 миллиард сўмга кўп. Қарздорликда фермер хўжаликлари — 135,6 млрд, кластерлар — 71,7 млрд ва турли корхоналар — 167,4 млрд сўмни ташкил қилмоқда.
Қарзи кескин ошган йирик корхоналар қаторида “Зомин Элит Инвест” (22,7 млрд), “SilverLeaf" ҚК (18,3 млрд) ва “Jizzax industrial to'qima” (14,4 млрд) каби субъектлар бор. Қарз ошишига айрим ҳолларда жиноят ишлари, тўлов интизомининг бузилиши ва шубҳали операциялар сабаб бўлган.
Солиқ назорати ва янги манбалар ҳисобига 33 миллиард сўм қўшимча тушум
Бошқарма томонидан 1 953 та корхона фаолияти ўрганилиб, 136,5 миллиард сўмлик солиқлар қўшимча ҳисобланди. Ундан 25,1 миллиард сўми ундирилди. “Zomin Zafarobod Klaster” МЧЖдан 4,5 млрд, “Qo‘ytosh Koni”дан 0,7 млрд сўм туширилди.
Бундан ташқари, “0” ҳисобот тақдим этган субъектлар, кадастр орқали аниқланган объектлар ва онлайн НКМ орқали жами 7,8 миллиард сўм қўшимча манбалар аниқланди. МИБ билан ҳамкорлик орқали эса 25,6 миллиард сўм ундирилди.
“Солиқчи–кўмакчи” дастури самара бермоқда
Тадбиркорлар фаолиятини қўллаб-қувватлаш мақсадида солиқ тўғри ҳисобланиши бўйича 26,7 миллиард сўмлик амалий ёрдам кўрсатилди. Бошқарма томонидан “Солиқчи–кўмакчи” тамойили асосида ҳар бир туман ва ҳар бир корхона кесимида таҳлиллар олиб борилмоқда.
Хулоса сифатида, Жиззах вилоятида солиқ маъмуриятининг тизимли ва мақсадли чора-тадбирлари орқали бюджетнинг барқарорлиги таъминланмоқда. Бироқ қарздорлик ҳолати жиддий эътибор талаб этади. Маҳаллий солиқ органлари солиқ интизомини мустаҳкамлаш, шаффофликни ошириш ва тадбиркорларга яқиндан ёрдам беришни асосий устувор йўналиш сифатида белгилаб олган.
Б.Исмаилов - Жиззах вилояти солиқ бошқармаси бошлиғи
