1990-йиллар Россиясида Кремл сиёсатига очиқ қарши чиққан ҳарбийлар саноқли эди. Улар орасида генерал Лев Рохлин алоҳида ўрин тутади. Афғонистон урушининг ветерани, биринчи чечен урушида фронт орқасидан фармон эмас, жанг майдонида иштирок этган қолипбузар командир, кейинчалик Кремл сиёсатига қарши очиқ чиқишлар қилган сиёсий фаол сифатида танилди.
Урушда – қаҳрамон, тинчликда – танқидчи
1947 йили Қозоғистонда туғилган Рохлин Совет армияси сафида хизмат қилиб, Афғонистондаги ҳарбий ҳаракатларда иштирок этган. Биринчи чечен урушида эса Россия армиясининг энг фаол қўмондонларидан бири сифатида танилди. Унинг раҳбарлигида Грозний шаҳрини эгаллаш амалиёти ўтказилган, аммо Рохлин бу ғалабани фожиа деб баҳолаган ва унга берилган ордендан бош тортган. Уруш ҳақидаги баҳоси одатдагидан анча кескин: "Бу – муваффақият эмас, бу – миллат фожиаси", деган эди у.
Сиёсатга қадам ва Кремлга қарши чиқиш
1995 йили у Давлат Думасига депутат этиб сайланади. Қисқа вақт ичида у танқидий чиқишлари билан танилди: армиядаги ислоҳотларнинг сустлиги, коррупциянинг авж олиши ва ҳукуматнинг масʼулиятсиз сиёсати унинг асосий нишонига айланди. 1997 йили “Ҳарбийлар ҳаракати” деб номланган ташкилотга асос солди. Унинг мақсади – армия нуфузини тиклаш ва ҳарбийлар манфаатини ҳимоя қилиш эди.
Айрим манбаларда 1998 йилда Рохлин Кремлга қарши ҳарбий юриш тайёрлагани ҳақида маълумотлар пайдо бўлди. Расмийлар буни тасдиқламади, бироқ унинг Кремлда безовталик уйғотгани шубҳасиз.
Сирли ўлим ва тугамаган саволлар
1998 йил 3 июль. Рохлин ўз дачасида отиб ўлдирилади. Расмий версия – уни хотини Людмила ўлдирган. Аммо Рохлиннинг сафдошлари буни ишончсиз ва сиёсий сабабларга боғлиқ қотиллик деб ҳисоблашади. Уларга кўра, Рохлин фаолияти ҳукумат учун жиддий таҳдидга айланиб улгурган эди.
Мерос: зиддиятли, бироқ муҳим
Бугунги кунга келиб, Лев Рохлин шахсияти Россия тарихидаги энг баҳсли ва зиддиятли номлардан бири бўлиб қолмоқда. У ватанпарвар генералми? Кремлга қарши хавфли мухолифатчими? Ёки сиёсий ўйин қурбони бўлган ҳақиқий ислоҳотчи?
Аниқ жавоб йўқ. Аммо шубҳа йўқки, Рохлин шахсияти ҳали узоқ вақт баҳс марказида бўлади.
