Қуёш тизимидаги энг кичик сайёра — Меркурийнинг келиб чиқиши ҳақида янги назария пайдо бўлди. Илгари олимлар унинг мантияси ва қобиғи йирик осмон жисми билан ҳалокатли тўқнашув натижасида йўқолган, деб ҳисоблаган. Бироқ, Nature Astronomy журналида чоп этилган тадқиқот бу фаразни шубҳа остига қўйди.

Асосий маълумот

Париждаги Ер шари физикаси институти олимлари, Патрик Франко раҳбарлигида, компьютер моделлаштириш орқали Меркурий икки бир хил ўлчамдаги протопланетанинг ёнлама тўқнашуви орқали шаклланган бўлиши мумкинлигини кўрсатди.

Янгиликнинг аҳамияти

• Тўқнашув натижасида мантиянинг 60% гача қисми йўқолиши мумкин.

• Металл ядро эса сақланиб қолган, бу Меркурийдаги металл ва силикатлар нисбатини изоҳлайди.

• Моделлар натижаси ҳақиқий сайёра массасига 5% гача аниқ яқинлашди.

• Учириб юборилган модданинг бир қисми эҳтимол бошқа сайёраларга, масалан, Венерага ўтган бўлиши мумкин.

Олимлар фикри

Франконинг таъкидлашича:

“Меркурийнинг шаклланиши учун ғайриоддий тўқнашувлар шарт эмас. Бир хил массали жисмлар ўртасидаги ёнма-ён зарба табиийроқ сценарий ҳисобланади”.

Фактчекинг нуқтаи назаридан

•  Манба: Nature Astronomy (2025 йил сентябрь сони).

• Метод: гидродинамик моделлаштириш орқали олинган натижалар.

• Очилмаган жиҳатлар: Меркурий ҳақидаги геокимёвий маълумотлар ҳали тўлиқ эмас. Келгуси BepiColombo миссияси натижалари билан солиштириш зарур.

• Фон: Анча вақтдан бери Меркурийнинг 70% массаси ядродан иборат экани олимлар учун муаммо бўлиб келаётганди.

Нима кутмоқдамиз?

Янги сценарий Меркурийнинг келиб чиқишини табиийроқ тушунтиради ва тошли сайёраларнинг эволюциясини янада яхшироқ англашга ёрдам бериши мумкин. Яқин йилларда BepiColombo ва бошқа миссиялардан олинадиган маълумотлар бу назарияни тасдиқлаши ёки инкор қилиши эҳтимолдан ҳоли эмас.