Telegram каналларида тарқалган видеода болаларга Нафтизин бурун спрейини меъёридан ортиқ бериш хавфли экани, бу тананинг кескин совиб кетиши (гипотермия) ва ҳатто комага олиб келиши мумкинлиги айтилмоқда. Factchecknet.uz ушбу даъвони текшириш учун Нафтизин препарати ҳақидаги маълумотларни ўрганиб чиқди ва мутахассис шифокор билан суҳбатлашди.
ҲУКМ: РОСТ
Нафтизин қандай дори?
Нафтизин – нафазолин моддасига асосланган тиббий восита бўлиб, у кўпинча бурун битишини йўқотиш учун қўлланилади. Дори бурундаги қон томирларини тортиб, шишни камайтиради ва нафас олишни енгиллаштиради. Шунингдек, у баъзи замбуруғли касалликларни даволашда ҳам ишлатилади.
Болаларга Нафтизиннинг таъсири
Нафазолин нотўғри ёки ортиқча қўлланилганда, айниқса, болаларда жиддий ножўя таъсирларга олиб келиши мумкин. Европа педиатрия журналида (European Journal of Pediatrics) эълон қилинган тадқиқотда 15 ойлик болага нафазолин томизилганда, унинг марказий асаб тизими фаолияти секинлашгани, ҳаракатсизлик, гипотермия (тананинг совиб кетиши), нафас олиш сусайиши ва юрак уриши секинлашгани қайд этилган. Бу белгилари 24 соат ичида йўқолган.
AQSh FDA (Озиқа-овқат ва дори воситалари агентлиги) ҳам нафазолинни ортиқча қўллаш болаларда кома, юрак фаолияти сусайиши, нафас олиш муаммолари ва уйқучанликка сабаб бўлиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирган. Буюк Британия ва АҚШда нафтизин каби препаратлар 6 ёшгача бўлган болаларга тавсия қилинмайди.
Хорватиянинг Rijeka шаҳридаги Кантида болалар клиникасида ўтказилган тадқиқотга кўра, 11 нафар бола Нафтизиндан заҳарланиш симптомлари билан шифохонага ётқизилган. Уларда қуйидаги аломатлар кузатилган:
- Ҳушдан кетиш, уйқучанлик
- Терининг оқариши
- Юрак уришининг секинлашиши
- Тананинг совиши
- Нафас олиш сусайиши
Нафтизинни меъёрдан ортиқ ишлатиш тананинг совиб кетишига олиб келади, чунки у қон томирларини жуда тортиб юборади, бу эса тананинг иссиқлик чиқариш тизимига салбий таъсир қилади.
Нафтизиндан фойдаланиш қоидалари
Бу дори фақат шифокор тавсияси билан ва чекланган муддатда қўлланилиши керак. Bo‘ka tumanidagi “Lor shifokori” клиникаси бош шифокори, оториноларинголог Ҳамидулла Хотамов билан бу борада суҳбатлашдик.
Нафтизинни қанча вақт ишлатиш мумкин?
- Катталар: 7 кундан ортиқ эмас
- Болалар: 3 кундан ортиқ эмас
- Такроран ишлатиш учун камида бир неча кун ўтиш керак
Нафтизин кимларга мумкин эмас?
- 3 ёшгача бўлган болалар
- Юрак-қон томир касалликлари бор беморлар
- Қон босими юқори бўлганлар
- Ҳомиладор ва эмизикли аёллар
Хулоса
Нафтизин ҳақиқатан ҳам ҳаддан ташқари дозада қўлланилганда кома ҳолатига олиб келиши мумкин. Бу айниқса болалар учун хавфли, чунки уларда марказий асаб тизими тезроқ таъсирланади. Шу сабабли, препаратни шифокор тавсиясисиз қўлламаслик керак. 6 ёшгача бўлган болаларга Нафтизинни фақат шифокор назоратида бериш мумкин.
? Эслатма: Нафтизин бурун битишига қарши фақат вақтинчалик чора, у касалликнинг ўзига таъсир қилмайди. Унинг ўрнига юмшоқроқ, болаларга мос воситаларни ишлатиш яхшироқ.
