Ўзбекистонда 2022 йил 1 январдан бошлаб давлат хизматчиларининг даромадлари ва мол-мулкини мажбурий декларация қилиш тизими жорий этилиши керак эди. Бироқ, икки йилдан кейин ҳам у ишламади. Таҳририятимиз Коррупцияга қарши кураш агентлиги билан боғланиб, нима учун амалдорлар ҳали ҳам декларацияларни топширмаётганликларини аниқлади.

Таъкидлаш керакки, ушбу чора президентнинг коррупция омилларини йўқ қилиш ва давлат бошқарувида шаффофликни оширишга қаратилган фармони билан тасдиқланган. Мажбурий декларация талаби нафақат давлат хизматчилари, балки уларнинг турмуш ўртоқлари ва вояга етмаган болалари, шунингдек, давлат улуши 50% дан ортиқ бўлган корхона ва ташкилотлар раҳбарлари, уларнинг ўринбосарлари ва энг яқин оила аъзоларига тегишли.

Уларнинг даромадлари ва мол-мулки тўғрисидаги маълумотлар ноқонуний бойитишнинг олдини олиш учун асос яратиши керак. Ҳужжатга мувофиқ, декларацияни тақдим этишдан бош тортиш ва била туриб нотўғри маълумотларни киритиш хизматдан четлаштириш ва жавобгарликка тортиш учун асос бўлиши керак.

Коррупцияга қарши курашиш агентлик таҳририят сўровига кўра, декларация тизимини ишга тушириш муддатлари сурилаётганини маълум қилди. Кечикишнинг асосий сабаби декларацияларни мажбурий қиладиган ва муайян назорат механизмларини белгилайдиган ҳуқуқий асоснинг йўқлигидадир.

"Юқорида айтиб ўтилган фармон доирасида агентлик мамлакатнинг ваколатли идоралари мутахассислари, шунингдек халқаро экспертлар билан биргаликда «Давлат хизматчиларининг даромадлари ва мол-мулкини декларация қилиш тўғрисида"ги қонун лойиҳасини ишлаб чиқди. Энди у манфаатдор вазирликлар ва идоралар томонидан тақдим этилган таклифлардан сўнг қайта кўриб чиқилмоқда", - дейилмоқда Агентликнинг жавоб хатида.

Шу билан бирга, "Декларация" электрон тизимининг бета-версияси аллақачон ишга туширилган. Шунингдек, унинг "Электрон ҳукумат" платформаси билан интеграцияси бошланган, бу идоралараро алоқани таъминлайди ва маълумотларни текширишни осонлаштиради.

Шундай қилиб, декларация тизимини амалга ошириш учун техник воситалар аллақачон тайёр, аммо уни тўлиқ ишга тушириш учун ҳозирча мавжуд бўлмаган қонунчилик асослари талаб қилинади.

Эслатиб ўтамизки, Коррупцияга қарши кураш агентлиги давлат хизмати тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя этилишини текширади. Хусусан, сентябрь ойида мутахассислар маданият, транспорт, мактабгача ва мактаб таълими вазирликлари ҳамда уларнинг таркибий бўлинмаларидаги 107 нафар раҳбар ўз бизнесига эга эканлигини аниқлашган.

Қонун ҳужжатларига мувофиқ, давлат хизматчиси, тадбиркорлик субектларини ташкил эта олмайди, уларнинг муассиси (иштирокчиси) бўла олмайди, компанияда ташкилий, бошқарув ва маъмурий-хўжалик функсияларини бажара олмайди.