Ўзбекистон банк тизимида муаммоли кредитлар ҳажми август ойида сезиларли даражада камайди. Марказий банк маълумотларига кўра, 1 сентябрь ҳолатига уларнинг миқдори 21,8 триллион сўмни ташкил этди. Бир ой олдин эса кўрсаткич 22,5 триллиондан ошиб турган.

Энг катта ўзгариш Миллий банкда кузатилди. Августда қайтарилмайдиган қарзлар 3,76 триллион сўм бўлган бўлса, сентябрга келиб 674 миллиард сўмга қисқарди. Шундай қилиб, банк муаммоли кредитлар бўйича етакчи ҳисобланишига қарамай, уларни камайтиришда ҳам бир қатор натижаларга эришди.

Давлат банклари орасида юклама юқорилигича қолмоқда: “Агробанк”да – 2,6 триллион, “Ўзсаноатқурилишбанк”да – 2,4 триллион, “Асакабанк”да – 1,9 триллион сўм.

Хусусий секторда эса “Ипотекабанк” муаммоли кредитларни кескин қисқартиргани билан ажралиб турибди. Январь ойида қарийб 3,6 триллион сўм бўлган кўрсаткич 1 сентябрга келиб 2,2 триллион сўмга тушди.

Фактчекинг нуқтаи назаридан, маълумотлар Марказий банкнинг расмий ҳисоботларига таянади. Август ойида регулятор бир қатор молия ташкилотларига санкциялар қўллади: нормативларга риоя қилмаган, муаммоли кредитларни қисқартириш бўйича жадвалларни бажармаган ва қатор камчиликларга йўл қўйгани учун 14 та банк ва 2 та тўлов ташкилотига огоҳлантириш берилди.

Бу ҳолат нима билан изоҳланади? Бир томондан, банклар қарздорлар билан ишлашда фаолроқ чоралар кўрмоқда. Иккинчи томондан эса Марказий банкнинг босими ва жазо чоралари кредит портфелини “тозалаш”га мажбур қилмоқда.

Келгусида вазият қандай ўзгариши мумкин? Мутасаддилар фикрича, 2025 йил охирига қадар муаммоли кредитлар улуши янада қисқариши кутилмоқда. Бироқ бу жараён иқтисодий ўсиш суръатлари, бизнес фаоллиги ва инфляция даражасига ҳам бевосита боғлиқ бўлади.

Шундай қилиб, банк тизимидаги “қизил сигнал” аста-секин пасаймоқда, аммо хавф тўлиқ бартараф этилгани йўқ. Кредитлар бозорини барқарорлаштириш учун узоқ муддатли ислоҳотлар зарур.