Ўзбекистонда пенсия тизимини ислоҳ қилиш консепциясини ишлаб чиқиш ишлари бошланди. Бунинг учун Бош вазир ўринбосари, Иқтисодиёт ва молия вазири Жамшид Қўчқоров бошчилигидаги ишчи гуруҳ ташкил этилган. Илгари хорижий экспертлар мамлакат раҳбариятига пенсия ёшини 65 ёшга оширишни тавсия қилишган.
Ишчи гуруҳга президент ҳузуридаги Стратегик ислоҳотлар агентлиги, тегишли вазирлик ва идоралар вакиллари, Халқаро валюта жамғармаси, Осиё тараққиёт банки ва Халқаро меҳнат ташкилоти мутахассислари киради.
Гуруҳ амалдаги пенсия тизимидаги мавжуд муаммоларни ўрганади ва 2025-йил 1 мартгача илғор хорижий тажриба асосида таклифлар тайёрлайди. Концепция лойиҳаси президент Администрациясига тақдим этилади. Жараён оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларда кенг ёритилиши, шунингдек, аҳоли сўровлари билан бирга бўлиши керак.
Буларнинг барчаси ҳукуматнинг 23 сентябрдаги қарорида кўзда тутилган.
Таъкидлаш керакки, ўтган йилнинг апрель ойида Жаҳон банки экспертлари Ўзбекистондаги давлат харажатлари ҳақида умумий шарҳ беришганди. Уларнинг таъкидлашича, мамлакат аҳолиси тез қариб бормоқда ва бу пенсия тизимига босим ўтказмоқда. Шунинг учун, уларнинг фикрига кўра, уни ислоҳ қилиш керак. Қарорлардан бири сифатида мутахассислар пенсия ёшини оширишни таклиф қилишган.
"Ўзбекистон собиқ совет республикалари ичида пенсия ёши аёллар учун 55, эркаклар учун 60 ёшни ташкил этадиган ягона давлат. 1990 йиллардаги ўтиш даврида кўплаб мамлакатлар пенсия ёшини 2-3 йилга оширдилар. 2000-йилларнинг иккинчи ўн йиллигида кўтарилишнинг иккинчи тўлқини бошланди", - деб таъкидлашмоқда ЖБ ҳисоботи муаллифлари.
Уларнинг фикрига кўра, энг мақбул вариант 2025 йилдан бошлаб пенсия ёшини 65 ёшга секин ошириш бўлади. Бу демографик ўзгаришларнинг босимини пасайтириб, меҳнатга лаёқатли ва пенсия ёши ўртасидаги чегарани аста-секин ўзгартиришга имкон беради. Узоқ муддатда пенсия ёшини ошириш эса пенсия тизими ва давлат молиясининг молиявий барқарорлигини таъминлашга ёрдам бериши керак.
"Мамлакат учун демографик ишчи кучи ўсиши салоҳияти тугагунга қадар (2040-йилларнинг ўрталари) буни амалга ошириш жуда муҳим, чунки бу миллий рақобатбардошлик масаласидир. Қўшни мамлакатларда туғилиш ва пенсия ёши кўрсаткичлари сезиларли даражада юқори бўлиб, бу уларга баъзи афзалликларни беради", – дея таъкидлаган шарҳ муаллифлари.
Шу билан бирга, мутахассисларнинг таъкидлашича, қарор қабул қилинган пайтдан бошлаб уни амалга ошириш бошлангунга қадар пенсия ёшидаги ишчиларга ҳаёт режаларини тўғирлашлари учун мослашиш учун вақт бериш тавсия этилади.
Пенсия жамғармаси ўзбекистонликларнинг ЖБ таклифларига нисбатан эътирозларига жавобан, кун тартибида пенсия ёшини ошириш билан боғлиқ ҳеч қандай масала йўқлигини таъкидлаган ва ўзбекистонликларга бу ҳақда ташвишланмаслик тавсия қилинган.
