Соғлиқни сақлаш – энг муҳим эҳтиёжлардан бири. Ҳар йили аҳоли дори воситаларига салмоқли миқдорда маблағ сарфлайди. Солиқ қўмитаси маълумотларига кўра, 2024 йилда Ўзбекистонда жами 19,7 трлн сўмлик дори воситалари сотилган. Бу маблағнинг катта қисми – 15,7 трлн сўм – импорт қилинган дори воситаларига тўғри келган.
Давлат бўйича ўртача ҳисобда ҳар бир киши дори воситалари учун қанча маблағ сарфлагани таҳлил қилинганда, энг юқори кўрсаткичлар қуйидаги ҳудудларда қайд этилган:
- Тошкент шаҳри – 1,7 млн сўм;
- Бухоро вилояти – 746 минг сўм;
- Самарқанд вилояти – 660,7 минг сўм.
Энг кам миқдордаги дори воситаларига маблағ сарфлаган вилоятлар эса қуйидагилар:
- Қашқадарё – 308,9 минг сўм;
- Қорақалпоғистон – 302,3 минг сўм;
- Сурхондарё – 289,5 минг сўм.
Ким кўпроқ, ким камроқ сарфламоқда?
Айрим вилоятларда дорихоналардаги савдолар бошқа ҳудудларга нисбатан анча юқори. Масалан, 5 трлн сўмлик дори воситалари сотилган Тошкент шаҳри бу борада мутлақ етакчи. Бу ерда йирик тиббиёт муассасалари жойлашгани ва аҳолининг харид қобилияти юқори экани бу кўрсаткичга таъсир қилган.
Қуйида энг катта маблағ сарфланган ҳудудлар келтирилган:
- Тошкент шаҳри – 5 трлн сўм;
- Самарқанд – 2,6 трлн сўм;
- Фарғона – 1,5 трлн сўм.
Энг кам дори воситалари сотилган вилоятлар эса:
- Жиззах – 536 млрд сўм;
- Навоий – 490 млрд сўм;
- Сирдарё – 442,5 млрд сўм.
Кўпроқ қаерга маблағ сарфланмоқда?
Фискал чеклар таҳлилига кўра, аҳоли энг кўп миқдорда маблағни қуйидаги касалликларга қарши дорилар учун сарфлаган:
- Юрак-қон томир касалликлари – бу турдаги дори воситалари энг талабгир;
- Инфекцион касалликлар – совуққотиш, вирусли касалликлар учун воситалар;
- Оғриқ қолдирувчи дорилар – универсал талабга эга дори тури;
- Асаб тизими касалликлари – стресс, асабийлашишга қарши дорилар;
- Ошқозон-ичак касалликлари – ҳазм тизими учун мўлжалланган воситалар.
Дориларни текшириб олиш муҳим!
Дори воситалари мажбурий рақамли белгиланиши лозим. Ҳар бир шахс дорихонадан сотиб олган дори воситаларининг ҳақиқийлигини Солиқ қўмитасининг мобил иловаси орқали текшириши мумкин. Бу эса қалбаки ва сифати кафолатланмаган воситалардан ҳимояланишга ёрдам беради.
Хулоса: Дори воситаларига бўлган талаб юқори. Аммо тўғри танлов қилиш, ортиқча сарф-харажатларни камайтириш ва дориларнинг ҳақиқийлигини текшириб олиш ҳар бир фуқаронинг масъулиятига боғлиқ.
