Замонавий ҳаётнинг чарчатувчи шовқинидан бир зумга узилиб, хаёлимда узоқ вақтдан бери яшаб келаётган орзуим сари йўл олдим — Ўзбекистоннинг қадимий шаҳарлари бўйлаб саёҳат. Гўё вақтнинг ўзи тўхтаб қолган, тарихнинг нафаси ҳар бир тошида сезилиб турган бу замин мени ўзига чорлади.

Самарқанд — Афсоналар шаҳрининг сеҳри

Самарқандга қадам қўйишим билан ҳавонинг ўзи ўзгаргандек бўлди. Қуёшнинг тилларанг нурлари Регистон майдонининг азаматли мадрасалари — Улуғбек, Шердор ва Тиллакорининг мовий гумбазларида акс этиб, кўзларимни қамаштирарди. Тонг саҳрида бу майдонда ёлғиз юриш менга алоҳида завқ бағишлади. Қадимий деворларнинг жимлиги гўё асрларнинг сирларини шивирларди. Ҳар бир нақш, ҳар бир ғишт ўзида улуғвор тарихнинг бир бўлагини мужассам этгандек эди. Бу ерда туриб, буюк Соҳибқирон Амир Темурнинг жаҳонга таралган салтанати ҳақида ўйлардим. Ўтмиш шу қадар яқин эдики, уни қўлим билан ушласам бўларди гўё.

Самарқанд — бу нафақат гўзал меъморчилик дурдонаси, балки замонлар оша яшаб келаётган буюк тарихнинг жонли гувоҳидир. Бу ерга келган ҳар бир инсон ўзининг кимлигини, илдизлари нақадар чуқур эканини яна бир бор ҳис этади.

Бухоро — Минг бир гумбаз шаҳрининг сирлари

Бухорога етиб келишим билан мени бошқача бир муҳит қарши олди. Тор кўчалар, пастқам уйлар, ҳар бурчакда учрайдиган қадимий масжид ва мадрасалар шаҳарнинг ўзига хос жозибасини яратиб турарди. Калон минорасига кўтарилиб, шомнинг олтин рангларига бурканган шаҳар манзарасини томоша қилиш менга унутилмас лаҳзаларни ҳадя этди. Пастда, гумбазлар ва миноралар силуэти қоронғиликка сингиб борар, шаҳар устида эса сукунат ҳукм сурарди. Лаби ҳовуз соҳилидаги чойхоналарда қайнаётган ҳаёт, одамларнинг ширин суҳбатлари, миллий қўшиқларнинг майин оҳанглари эса кўнглимга алоҳида ҳузур бағишлади.

Бухоро — бу нафақат қадимий обидалар мажмуаси, балки асрлар давомида сақланиб келинган шарқона ҳаёт тарзининг, маданиятининг ёрқин намунасидир. Бу ерда вақт секинлашгандек, инсон ўзининг ички дунёсига чуқурроқ назар солиш имконига эга бўлади.

Хива — Қумлар орасидаги хазина

Хивага кираверишда гўё замон машинасига ўтириб, ўрта асрларга қайтгандек бўлдим. Ичан-қалъанинг баланд деворлари, тор ва чалкаш кўчалари, ҳар бир бурчида кўзни қувонтирувчи меъморчилик ёдгорликлари мени ўзининг сеҳрли оламига олиб кирди. Хиванинг лабиринт кўчаларида беихтиёр адашиб қолиш ҳам ўзгача бир завқ бағишлади. Ҳар бир эшик, ҳар бир девор ортида янги бир ҳикоя яширингандек эди. Исломхўжа минорасининг юқорисига чиқиб, қуёшнинг сўнгги нурларида порлаётган шаҳарнинг панорамасини томоша қилиш эса ҳаяжонли бир саҳна бўлди.

Хива — бу вақт синовидан ўтган, ўз қадимий қиёфасини деярли ўзгаришсиз сақлаб қолган ноёб шаҳардир. Унинг ҳар бир гўшаси тарихнинг нафаси билан тўлган, гўё очиқ осмон остидаги музейни эслатади.

Шаҳрисабз — Буюк Соҳибқироннинг туғилган юрти

Шаҳрисабзга келганимда эса ўзимни буюк саркарда Амир Темурнинг туғилган ерида турганимни ҳис қилдим. Оқсарой саройининг ҳашаматли пештоқларининг қолдиқлари ҳам ўтмишнинг улуғворлигидан далолат бериб турарди. Кўк гумбаз масжиди ва Дорут Тиловат мажмуасининг сокин ва муҳташам атмосфераси қалбимга хотиржамлик бағишлади. Шаҳарнинг кенг майдонларида шамол эсиб турар, мен эса ерга қараб, буюк шахснинг ўтмиши ва унинг жаҳон тарихидаги ўрни ҳақида ўйга толардим.

Шаҳрисабз — бу нафақат Амир Темурнинг туғилган жойи сифатида аҳамиятли, балки ўзининг содда ва самимий ҳаёти, меҳмондўст одамлари билан ҳам алоҳида ажралиб туради. Бу ерда инсон ўз тарихининг манбаларига яқинлашади, ўзининг кимлигини теранроқ англайди.

Ўзбекистон бўйлаб қилган бу саёҳатим мен учун оддийгина шаҳарларни кўришдан кўра кўпроқ нарса бўлди. Мен нафақат қадимий обидаларнинг гўзаллигига гувоҳ бўлдим, балки ўз халқимнинг бой тарихи, маданияти ва урф-одатлари билан яқиндан танишдим. Ҳар бир шаҳар менга ўзига хос туйғулар, ўйлар ва хотиралар ҳадя этди. Ва энг муҳими, бу сафар менга ўзим ҳақимда, ўз илдизларим ҳақида янада кўпроқ ўйлашга, англашга ёрдам берди. Ўтмишга назар солиш келажакка ишонч билан қарашга ундайди.