Коррупция – ҳар қандай давлатнинг тараққиётига тўсқинлик қилувчи жиддий муаммолардан бири. 5-март куни бўлиб ўтган Коррупцияга қарши курашиш миллий кенгашининг кенгайтирилган йиғилишида Президент Шавкат Мирзиёев айнан шу масалага катта эътибор қаратди. Бу йиғилишда коррупцияга қарши курашдаги устувор йўналишлар белгиланди ва янги ташаббуслар илгари сурилди.

Коррупцияга қарши курашда нималар ўзгаради?

Ҳудудий кенгашлар тўлиқ янгиланади

• Коррупцияга қарши курашиш ҳудудий кенгашлар таркиби қайта шаклланади.
• Уларнинг раҳбарлиги вилоят халқ депутатлари кенгаши раисларига топширилади.

Давлат харидлари шаффофлашади

• Эксперт комиссияси ташкил этилади.
• Электрон платформа ишлаб чиқилиб, давлат харидларида товарларнинг бозор нархи оширилмаслиги назорат қилинади.
• Давлат харидлари бозор нархидан 20% дан ошса, жазо чоралари қўлланилади.

Ноқонуний бойлик орттиришга қарши қатъий қадам

• Давлат хизматчилари ўз мулки ва даромадларининг қонуний манбасини исботлаши керак бўлади.
• Декларация тизими қонунчиликка киритилади.

Йирик лойиҳалар коррупцияга қарши стандартлар асосида баҳоланади

• Давлат харидлари ва йирик лойиҳаларга маҳаллий ишлаб чиқарувчиларнинг иштироки оширилади.
• Бюджет маблағларининг сарфланиши устидан назорат кучайтирилади.

Нодавлат ташкилотлар (ННТ) роли оширилади

• Коррупцияга қарши курашиш бўйича мониторинг ишларига ННТлар жалб қилинади.
• Ҳар йили 10 миллиард сўм ННТларни қўллаб-қувватлашга йўналтирилади.

Нега бунгача коррупцияга қарши курашиш тўлиқ самара бермади?

Коррупциянинг 75% маҳаллий даражада содир этилмоқда

• Туман ва маҳаллаларда коррупция маиший шаклда кенг тарқалган.
• Одамлар кўпинча коррупцияга қарши курашиш органларига мурожаат қилишдан қўрқади ёки бунинг самарасига ишонмайди.

Қонун бор, аммо унинг ижроси суст

• Коррупцияга қарши курашиш агентлиги, парламент қўмитаси ва Миллий кенгаш ташкил этилган бўлса-да, жойларда бу тизим самарасиз ишлаётган ҳолатлар учраб турибди.
• Қонунчиликда коррупцияга оид моддалар мавжуд, лекин уларни амалда қўллаш механизми етарли эмас.

Коррупцияни фақат жазолаш орқали йўқотиб бўлмайди

• Ҳуқуқ-тартибот органлари асосан коррупцияни аниқлаш ва жазолашга йўналтирилган.
• Аммо, коррупциянинг олдини олиш бўйича тарғибот ва тарбиявий ишлар кам олиб борилмоқда.

Янги чора-тадбирлар самара бериши учун нима қилиш керак?

• Оммавий ахборот воситалари ва жамоатчилик назоратини кучайтириш
  Журналистлар ва блогерлар давлат харидлари, ҳокимият органлари фаолияти ва йирик лойиҳаларни мунтазам таҳлил қилиб бориши лозим.

• Фуқароларнинг ҳуқуқий билимларини ошириш
  Одамлар ўз ҳуқуқларини билса, коррупцияга қарши фаол ҳаракат қилади. Бу мақсадда таълим ва тарғибот ишлари кучайтирилиши керак.

• Коррупция ҳақида хабар берганларга ҳимоя ва мукофот тизимини жорий этиш
  Коррупция ҳақида хабар берган шахслар давлат ҳимоясига олиниши ва уларга рағбатлантириш тизими жорий этилиши самарали бўлади.

• Шаффофликни ошириш ва рақамлаштириш
  Барча давлат хизматлари электрон тизимга ўтказилса, коррупциянинг кўплаб турлари йўқолади. Масалан, ҳужжатларни қоғоз шаклида расмийлаштиришда одамлар мансабдорларга мурожаат қилишга мажбур бўлади, бу эса коррупция хавфини оширади.