Ибн Сино таъкидлаганидек, бадантарбия инсон организмидаги чиқиндиларни тоза чиқариш, мизожни мувозанатда сақлаш ва туғма иссиқликни кучайтиришда муҳим воситадир. Ёз фаслида бадантарбияни эрталаб амалга ошириш энг тўғри вақт ҳисобланади.

Бадантарбия – фақат ҳаракат эмас, ҳаёт тарзи

Бадантарбия нафақат мушакларни, балки овқат ҳазм қилиш, нафас олиш ва руҳий барқарорликка ҳам таъсир кўрсатади. У организмда тўпланган чиқиндиларни ҳаракат орқали чиқаришни енгиллаштиради, турли аъзоларнинг фаолиятини яхшилайди ва касалликларнинг олдини олади.

Шунингдек, бадантарбия туғма иссиқликни оширади, бўғим ва пайларни мустаҳкамлайди, ташқи таъсирларга бардош бериш қобилиятини кучайтиради. Қон айланиши, қувват тортиши ва овқат қабул қилиш жараёнлари ҳам яхшиланади.

Ҳар кимга ўз бадантарбияси: тананинг эҳтиёжини тинглаш керак

Ибн Сино ҳар бир инсон ўз мизожи ва ҳолатига мос бадантарбия турини танлаши кераклигини айтади. Масалан:

• Иситмадан тузалаётганлар учун беланчакда тебраниш ёки қайиқда сайр қилиш;

• Кучи заиф, кўкраги оғриқлилар учун енгил ҳаракатлар;

• Ҳеч ҳаракат қилмайдиганлар учун муштлашиш, кураш, найзабозлик, қиличбозлик каби фаол машқлар;

• Кўзи заифлар учун орқага қараб аравада юриш;

• Қорни тўқлар учун бадантарбия – ҳаддан ташқари самарали.

Қисқаси, кимда қандай муаммо бўлса, шу муаммони енгиллаштирувчи ҳаракат шаклини танлаш зарур.

Бадантарбиядан олдин ва кейинги тартиб – соғлом натижа учун шарт

Бадантарбияга киришишдан олдин организм тоза бўлиши шарт. Ичаклар ва қовуқ чиқиндилардан бўшаган бўлиши керак. Танани аввало қаттиқ мато билан ишқалаб, терини тайёрлаш лозим. Кейин чучук мой билан енгил уқалаб, шундан сўнггина бадантарбия бошланади.

Ҳарорат, вақт ва муҳит ҳам муҳим:

• Ёзда – бадантарбия эрталаб амалга оширилса яхши.

• Баҳорда – тушга яқин, ҳарорат ўртача бўлган хонада.

• Қишда – овқат ҳазми ва чиқиндилар чиқишига қараб мос вақт танланади.

Ортиқча ҳаракат зарарли бўлиши мумкин

Ибн Сино огоҳлантиради: бадантарбияда ҳам мўътадиллик зарур. Ортиқча зўриқиш баъзи мизожларда касалликни келтириб чиқаради. Масалан, иссиқ ва қуруқ мизожлилар бадантарбиядан кейин оғришни ҳис қилишлари мумкин. Бу ҳолда ҳаракатни тўхтатиш керак.

Шунингдек, баъзи аъзолар суст бўлса, уларни ортиқча ҳаракатга мажбурлаш мумкин эмас. Масалан, оёқ веналари кенгайган одам кўпроқ ҳаракатни қўл ва бўйинга қаратсин.

Бадантарбия – табиатга мос ва табиий шифо

Заҳарли дорилар билан чиқиндиларни чиқариш табиатни заифлаштиради. Аммо бадантарбия табиий, барқарор ва мувозанатли усул сифатида нафақат дардни даволайди, балки унинг олдини ҳам олади.

Ибн Синонинг таълимотига кўра, бадантарбия – бу жисм учун ҳаёт қуроли, ақл учун тиниқлик, жон учун ҳаракатдир.