OpenAI компанияси ўз хизматларидан фойдаланиш сиёсатида жиддий ўзгариш қилди. Янги қоидаларга кўра, эндиликда ChatGPT орқали ҳуқуқий ёки тиббий маслаҳат олиш тақиқланади. Бу қарор нафақат сунъий интеллектнинг қўлланиш чегараларини белгилайди, балки унинг жамиятдаги роли, масъулияти ва ахлоқий чегаралари ҳақида ҳам янги баҳсларни очди.
Янгиланган сиёсат — кенг қамровли чекловлар
OpenAI эълон қилган ҳужжатда фақат ҳуқуқий ёки тиббий маслаҳатлар эмас, балки миграция, миллий хавфсизлик, қурол-яроғ, қимор, терроризм ва жинсий зўравонликка оид саволларга жавоб бериш ҳам тақиқланди. Компания ўзининг асосий мақсадини “фойдаланувчилар хавфсизлиги ва жамоат манфаатларини ҳимоя қилиш” деб изоҳлади.
Яъни, лицензия талаб қилувчи йўналишларда ChatGPT энди “маслаҳатчи” эмас, балки “ахборот тақдим этувчи восита” сифатида қолади. Бу, ўз навбатида, фойдаланувчиларга ҳар қандай тавсияни профессионал маслаҳат сифатида қабул қилмасликни англатади.
Нега OpenAI бундай қарорга келди?
Охирги йилларда AI платформалари орқали берилган тиббий ёки ҳуқуқий маслаҳатлар натижасида нотўғри қарорлар қабул қилинган ҳолатлар кўпайган. Масалан, айрим фойдаланувчилар ChatGPT’дан дори дозаси ёки суд ҳужжатларини тайёрлаш бўйича маслаҳат олиб, жиддий хато йўл қўйгани ҳақида оммавий хабарлар тарқалган.
Бу ҳолатлар OpenAI учун катта юридик ва ахлоқий хавф туғдирган. Компаниянинг ушбу чеклови, аслида, нафақат фойдаланувчиларни, балки ўзини ҳам ҳуқуқий жавобгарликдан ҳимоя қилиш усулидир.
Шахсий маълумотлар ва махфийлик – устувор йўналиш
Янгиланган сиёсатнинг муҳим қисми – шахсий маълумотларни ҳимоя қилиш. OpenAI аниқ таъкидладики, ChatGPT инсоннинг розилигисиз унинг овози, тасвири ёки реалистик қиёфасини яратиш учун ишлатилиши мумкин эмас. Шунингдек, шахсий маълумотларни тўплаш, кузатиш ёки тарқатишга қаратилган фаолият қатъиян тақиқланади.
Бу чекловлар, аввало, сунъий интеллектнинг “зўравон” ёки “таҳдидли” йўналишларга оғишининг олдини олишга қаратилган. Айниқса, AI технологиялари орқали сохта видеолар (deepfake) ёки овозлар яратиш орқали шахсий ҳаётга аралашиш хавфи ўсиб бораётгани инобатга олинган.
Болалар ҳимояси — янги устувор йўналиш
OpenAI сиёсатида ёшлар хавфсизлигига алоҳида эътибор берилган. Энди ChatGPT орқали 18 ёшга тўлмаган шахсларнинг ташқи кўринишига баҳо бериш ёки ёш чекловига эга контентга йўл очиш мутлақо тақиқланади. Компания болаларни “эксплуатация қилиш ёки жинсий объект сифатида кўрсатиш”га қарши қатъий позицияни белгилади.
Бу чекловлар фақат AI этикаси эмас, балки интернет хавфсизлиги соҳасидаги халқаро тамойиллар билан ҳам уйғун.
Эротик контент ҳақидаги баҳслар
Қизиғи шундаки, OpenAI раҳбари Сэм Алтман 2024 йил октябрида катталар учун мўлжалланган айрим контент, жумладан эротик материалларга рухсат бериш режалаштирилаётганини маълум қилганди. Бу қарор катта баҳсларга сабаб бўлди. Энди эса, янги сиёсатда “вояга етмаганлар билан боғлиқ ҳар қандай контент” қатъий тақиқланиши айтилди.
Бу икки йўналиш — ахлоқий чекловлар ва катталар учун очиқ контент — бир-бирига зид кўриниши мумкин. Аммо таҳлилчилар фикрича, OpenAI бу билан платформани ёш тоифалари бўйича қатъий фильтрлашни йўлга қўйишни режалаштирмоқда.
Бу ўзгаришлар нимани англатади?
Биринчидан, ChatGPT энди профессионал маслаҳатлар манбаи сифатида эмас, балки ахборот ва таҳлил платформаси сифатида фаолият юритади.
Иккинчидан, сунъий интеллект этикаси, фойдаланувчи хавфсизлиги ва ҳуқуқий жавобгарлик тушунчалари янада аниқлашмоқда.
Учинчидан, бу қарор бутун AI соҳаси учун янги меъёр яратиши мумкин — яъни, “интеллектуал ёрдамчи” ва “маслаҳат берувчи мутахассис” ўртасида аниқ чегара ўрнатилади.
Хулоса
OpenAIнинг янги сиёсати авваламбор хавфсизликни таъминлаш ва жамиятда AIдан масъулиятли фойдаланишни йўлга қўйишга қаратилган. Аммо бу, шубҳасиз, эркин ахборот ва фойдаланувчи имкониятларини қисман чеклайди. Шу боис, келгусида бу қарорнинг самарадорлиги ва адолатлилиги амалиётда, яъни миллионлаб фойдаланувчилар тажрибасида намоён бўлади.
