Мавсумий шамоллашни даволашдан кўра олдини олиш осонроқ. Бунинг учун иммунитетингизни мустаҳкамлаш ва организмингизни вируслардан ҳимоя қилиш учун оддий қоидаларга амал қилишингиз керак.
Шамоллаш ва грипп белгилари
Касаллик вирусларнинг организмга, одатда нафас олиш тизими орқали кириб бориши туфайли юзага келади. Сиз йилнинг исталган вақтида касал бўлишингиз мумкин, аммо куз-қиш даврида хавф кўп марта ортади.
Грипп белгиларига қуйидагилар киради:
- тана ҳароратининг 38 даражага кўтарилиши;
- иситма уч кундан ортиқ давом этиши;
- қуруқ ва нам йўтал;
- бурун оқиши ва бурун битиши;
Кўпинча вирусли инфекциялар асоратларни келтириб чиқариши мумкин, масалан, пневмония ёки мия шиши, шунинг учун ўзингизни ва организмни вақтида ҳимоя қилиш керак.
Профилактик чоралар катта ёшдаги инсонлар ва болалар учун бир хил даражада муҳим ва тавсиялар ҳамма учун бир хил бўлади. Шуниси эътиборга лойиқки, болалар катталарга қараганда тез-тез касал бўлиб қолиши мумкин. Агар фарзандингиз болалар боғчасига ёки мактабга борса, бу ҳолат кўп учрайди.
Совуқ мавсумнинг бошида эмланинг
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, ўз вақтида эмланиш ўзингизни вируслардан ҳимоя қилишнинг энг самарали усули ҳисобланади. Эмланишдан кейин касал бўлиб қолсангиз ҳам, касаллик анча енгилроқ ўтади ва асоратлар эҳтимоли сезиларли даражада камаяди. Иммунитет пайдо бўлиши учун эпидемия бошланишидан уч ҳафта олдин эмланиш тавсия этилади.
Эмлаш биринчи навбатда иммунитети пасайган инсонлар, қариялар, болалар ва иш жойида кўп инсонлар билан алоқада бўлганлар учун тавсия этилади.
Агар сизда аввал олинган вакцинага аллергик реакция бўлган бўлса ёки сурункали касалликларнинг кучайиши бўлса, эмланиш тавсия этилмайди.
Етарлича ухланг
Иммунитет тизимининг тўғри ишлаши учун етарли даражада ухлаш муҳим. Катталар кунига камида етти соат, сурункали касалликлар мавжуд бўлганда ёки стресс даврида тўққиз соатгача ухлашлари тавсия этилади. Етарлича дам олинмаса, иммунитет заифлашади, юрак ва қон-томир касалликлари хавфи ортади ва организмингиз микробларга нисбатан заиф бўлади.
Тўғри овқатланинг
Парҳезингизда етарлича сабзавот ва мевалар бўлиши керак. Сабзавотларнинг ёрқин рангга эга бўлганларини танланг, масалан, сариқ, яшил ва қизил ранггдаги маҳсулотлар кўп миқдорда антивирал моддаларни ўз ичига олади. Занжабил, пиёз ва саримсоқ ҳам фойдали бўлиб, уларда организмнинг ҳимоясини кучайтирадиган фитонсидлар мавжуд.
Витаминларни қабул қилинг
Таблеткаларни шифокор билан маслаҳатлашгандан сўнг қўшимчалар билан қабул қилган маъқул, бироқ менюга C витаминини ўз ичига олган маҳсулотларни қўшишингиз мумкин, масалан, клюква, қорағат, цитрус мевалари, киви ва наъматакни истеъмол қилинг. Бу модда юқори ҳарорат таъсирида йўқолади, шунинг учун резаворлар ва меваларни қайноқ сувга солмаган маъқул. Уларни янги узилган ҳолатда истеъмол қилинг.
Жисмонан фаол бўлишга ҳаракат қилинг
Жисмонан фаол бўлишга ёрдам берадиган спорт машғулотлари организмингизнинг тўғри ишлаши учун фойдали ҳисобланади. Спорт билан шуғуллангандан сўнг танадаги ҳимоя функциялари бир оз камаяди, шунинг учун қуруқ кийим кийишни ва елвизаклардан узоқ туришни унутманг.
Кўпроқ тоза ҳавода сайр қилинг
Пиёда юриш организмини кислород билан тўйинтириш учун кўп вақтини ҳаво дим ва чангли хоналарда ўтказадиган инсонлар учун фойдали. Бундан ташқари, бу стрессни камайтириш, кайфиятни кўтариш ва атроф-муҳитни ўзгартиришнинг яхши усули, чунки стрессли ҳолат сизни совуққонликдан ҳимоя қилади. Шунинг учун мунтазам равишда энг яқин парк ёки майдонга сайр қилинг.
Гавжум жойларда бўлмасликка ҳаракат қилинг
Эпидемия пайтида гавжум жойларда камроқ бўлишга ҳаракат қилинг ва оммавий тадбирларга борманг. Инсонлар билан мулоқот қилаётганда камида бир метр масофани сақланг ва ўзингизни ҳимоя қилиш учун ниқоб тақинг.
Бемор инсонлар билан алоқада бўлмаг
Иложи бўлса, гриппга ўхшаш аломатлари бўлган инсон билан яқин алоқада бўлманг. Мулоқот пайтида шахсий ҳимоя воситаларидан фойдаланинг. Эпидемия йўқолгунча клиникага шошилинч бўлмаган ташрифни кечиктирган маъқул, акс ҳолда бошқа беморлардан инфекцияни юқтириб олишингиз мумкин.
Қўлингизни мунтазам равишда совун билан ювинг
Бошқа инсонлар тегинган юзалар, масалан, эшик тутқичлари, тутқичлар ва лифт тугмаларини ушлагандан кейин ҳар сафар қўлларингизни дезинфекция қилишни унутманг. Қўлингизга яхшилаб совун суртинг ва барча микробларни ўлдириш учун кўпикни йигирма сония қолдиринг. Агар қўлингизни ювиш имкони бўлмаса, антисептикдан фойдаланинг.
Бир мартали ишлатиладиган салфеткалардан фойдаланинг
Аксириш ёки йўталаётганда, бактериялар кўпайишини олдини олиш учун қоғоз рўмолчалардан фойдаланинг ва уларни дарҳол ташлаб юборинг. Жамоат жойида йўталаётганингизда, микроблар тарқалмаслиги учун юзингизни кафтингиз билан эмас, тирсагингиз билан ёпинг.
Хонани шамоллатинг
Инсон учун энг қулай хона ичидаги ҳаво ҳарорати — 20 даражадан 22 даражагача ҳисобланади. Юқори ҳароратларда шиллиқ пардалар вирусларга нисбатан заиф бўлади. Хонани шамоллатиш пайтида ҳаво тўпланган бактериялар, чанг ва карбонат ангидриддан тозаланади.
Хонани чанглардан тозалашни унутманг
Эпидемия пайтида ҳафтасига камида икки марта чангни тозалаш ва полларни ювиш муҳим. Кир зарралари вируслар ва микробларни, шунингдек, йўтални келтириб чиқарадиган чангларни тўплайди. Патоген микроорганизмларни йўқ қиладиган сувга махсус дезинфекциялаш воситасини қўшиш мақсадга мувофиқ.
Иммунитетни кучайтирувчи воситаларни қабул қилинг
Организмнинг вирусларга қарши ҳимоясини кучайтиришга ёрдам берадиган кўплаб дорилар мавжуд. Дори-дармонларни фақат шифокор кўрсатмасидан кейин қабул қилишингиз мумкин. Дори-дармонлар одатда йилига уч мартадан ортиқ касал бўлган инсонларга буюрилади.
Халқ табобатидан фойдаланинг
Буларга антивирус компонентларини ўз ичига олган маҳсулотлар киради:
- Наъматак дамламаси C витаминига бой ва уни ичимликка қўшиб ёки мевасининг ўзини истеъмол қилишингиз мумкин.
- Саримсоқ — иммунитетни кўтаради, юрак ва қон-томирларининг ишига фойдали таъсир кў Уни қон босими паст бўлган инсонлар истеъмол қилиши тавсия этилмайди.
- Асал қўшилган сут аниқ антибактериал таъсирга эга.
- Занжабил — иммунитет тизимини мустаҳкамловчи ва тузалиш жараёнини тезлаштирадиган антиоксидантларни ўз ичига олади.
- Мойчечак, ялпиз ва лимон балзамлари вирусларга қарши курашда ёрдам беради. Улар яллиғланишга қарши ва тинчлантирувчи таъсирга эга.
- Эфир мойлари — чой дарахти ёғи, ялпиз, арча, лаванда ва мойчечак иммунитет тизими учун фойдали. Уларнинг ванна қабул қилаётганда ишлацангиз бўлади.
Ушбу маҳсулотларни ишлатишдан олдин, сизда аллергия ёки индивидуал таъсир йўқлигини текшириб кўринг.
