Янги Тошкент халқаро аэропортига метро йўли қурилиши режалаштирилмоқда. Бу ҳақда Президент Шавкат Мирзиёев 15 октябр куни «Ўзбекистон 24» телеканалининг «Менимча» кўрсатувида маълум қилди. Давлат раҳбарига кўра, 1310 гектар майдонда қурилаётган ушбу мега-инфратузилма лойиҳаси нафақат авиатранспорт тизимини, балки пойтахт атрофидаги шаҳар транспорт интеграциясини ҳам янги босқичга кўтаради.
Аэропортга олиб борувчи метро: логистикадаги стратегик ечим
Президент таъкидлаганидек, Янги Тошкент аэропорти пойтахт марказидан 24 километр узоқликда, Тошкент ва Янги Тошкент чорраҳасида жойлашади. Бу масофани 25 дақиқа ичида босиб ўтиш мумкин бўлади. Аммо метро қурилиши бу вақтни яна қисқартиради, логистика харажатларини камайтиради ва шаҳарнинг транспорт оқимини мувозанатлайди.
Транспорт ва логистика соҳаси мутахассисларига кўра, халқаро аэропортларга тўғридан-тўғри метро йўли қуриш дунёдаги йирик шаҳарлар тажрибасида кенг тарқалган. Масалан, Лондон Ҳитроу (Heathrow Express), Сингапур Чанги MRT, ёки Сеул Инчхон метро тизими аэропорт логистикасининг асосий бўғини ҳисобланади. Бу тажрибаларда йўловчи оқимининг 40–60 фоизи метро орқали амалга оширилади. Демак, Тошкентдаги лойиҳа ҳам иқтисодий ва экологик жиҳатдан мақбул йўналиш сифатида қаралмоқда.
Иқтисодий самара: 700 миллион долларлик солид натижа
Мирзиёев таъкидлаганидек, Янги Тошкент аэропортида 180 та самолётдан иборат парк фаолият юритса, мамлакат иқтисодиётига йилига камида 700 миллион доллар даромад келтириши мумкин. Бу рақам фақат йўловчи ташиш эмас, балки техник хизмат, логистика, савдо ва туризм соҳаларидан тушадиган қўшимча даромадларни ҳам ўз ичига олади.
2023 йилда Халқаро авиаперевозувчилар уюшмаси (IATA) маълумотларига кўра, минтақавий аэропортлар ичида Тошкент аэропорти 2022–2023 йилларда йўловчи оқими бўйича 26% ўсиш қайд этган. Янги аэропортнинг ишга тушиши билан бу кўрсаткич яна икки баробарга ошиши мумкин. Бу мамлакатнинг туризм ва транзит маркази сифатидаги нуфузини мустаҳкамлайди.
Қўшимча 75 та самолёт ва 2030 йилгача режалаштирилган ўсиш
Президент маълумотига кўра, келаси беш йил ичида 75 та янги самолёт сотиб олиш режалаштирилган. Бу орқали йўналишлар сони 230 тага етказилади, йиллик рейслар ҳажми эса 200 мингтани ташкил этади.
“Uzbekistan Airways” маълумотларига кўра, 2024 йилда компания 64 та самольётга эга бўлган. Яъни, янги режа амалга ошса, парк ҳажми икки баробарга яқин кенгаяди. Бу натижа Халқаро аэропортлар кенгаши (ACI) тавсия этган “миллий авиахизматлар мустақиллиги” индексига яқинлашишни англатади.
Шу билан бирга, Тошкентдаги янги аэропортнинг жойлашуви мамлакатнинг авиация инфратузилмасини янги логистик ҳалқа сифатида бирлаштириши кутилмоқда: Янги Тошкент — аэропорт — логистика хаби — янги метро йўли — шаҳар маркази занжири орқали транспорт тизими узлуксиз ишлайди.
Манбалар ва фактлар тафтиши
Президентнинг баёноти — расман «Ўзбекистон 24» телеканали орқали эфирга узатилган (15.10.2025).
IATA йиллик ҳисоботи (2023) — Марказий Осиёда йўловчи оқими бўйича Тошкент аэропорти 26% ўсиш қайд этган.
Uzbekistan Airways расмий маълумоти (2024) — авиапаркдаги самолётлар сони 64 та, 2030 йилгача 75 та қўшимча самолёт олиш режалаштирилган.
ACI World Airports Review (2023) — халқаро аэропортларда метро тизимига уланган марказлар 60% ҳолатда юқори трафик барқарорлигини таъминлаган.
Хулоса
Янги Тошкент халқаро аэропорти нафақат мамлакат авиация тизимининг замонавий модели, балки транспорт стратегиясининг марказий бўғини бўлади. Метро қурилиши нафақат қулайлик, балки иқтисодий самарадорлик ва экологик барқарорликни таъминлайди. Агар лойиҳа режалаштирилганидек амалга ошса, Тошкент минтақадаги биринчи “аэрометрополис” — яъни аэропорт ва шаҳар бирлашган транспорт марказига айланиши мумкин.
