Октябрь ойида Ўзбекистон аҳолиси ўртасида истеъмолчилик ишонч индекси (CCI) сентябр ойида пасайганидан кейин 128,7 пунктдан 132,5 пунктга кўтарилиб, тикланишни кўрсатмоқда.
Freedom Finance Global компанияси 2024 йил октябрь ойида Марказий Осиё аҳолисининг истеъмолчилик ишончини ўрганиш натижаларини тақдим этган, унда инфляция даражаси, валюта кутишлари, шахсий фаровонликни баҳолаш ва иқтисодиётга ишонч каби бир қатор макроиқтисодий кўрсаткичлар бўйича фуқароларнинг кайфияти таҳлил қилинган.
Ўзбекистонда индекснинг (CCI) ўсиши одамларнинг мамлакатдаги иқтисодий вазият ва шахсий даромадларини янада оптимистик баҳолай бошлагани билан боғлиқ. Шундай қилиб, респондентларнинг ярмидан кўпи – тахминан 55 % – сўнги йилда Ўзбекистонда иқтисодий вазият яхшиланганини таъкидлашган ва бу сентябрь ойига нисбатан 5 фоизга юқори ҳисобланади. Ижобий баҳоларнинг энг катта ўсиши Жиззах, Бухоро ва Самарқанд вилоятларида қайд этилган.
Инфляция ва нархлар прогнозлари
Инфляция ва нархларнинг кўтарилиши бўйича кутишлар бироз пасайган. Бир йил ичида товарлар нархи сезиларли даражада ошган деб ҳисоблаган ўзбекистонликларнинг улуши 48,6 фоизни ташкил этган, бу сентябр ойидаги кўрсаткичдан 51,4 фоизга паст. Келгуси ой учун нархларни кутиш ҳам бироз яхшиланган, фуқароларнинг атиги 18,8 фоизи ноябрь ойида нархларнинг кескин кўтарилишини кутмоқда ва бу бутун тадқиқот давридаги минимал кўрсаткичдир.
Шахсий молияга таъсири
Шахсий фаровонлик кўрсаткичлари ҳам яхшиланган. Сўровда қатнашганларнинг 62% дан ортиғи жорий йил давомида молиявий аҳволи яхшиланганини таъкидлаган.
Маълум бўлишича, ёш гуруҳлари кесимида шахсий молиявий фаровонликни баҳолашнинг энг катта оптимизми 29 ёшгача бўлган ёшларда кузатилган. Агар ўтган ойда ушбу гуруҳнинг ижобий жавоблари улуши 67,4% га этган бўлса, октябрь ойида у 73% гача кўтарилган. Энг ёмон натижа 60 ёшдан ошган респондентларда қайд этилиб, улар орасида атиги 49,1 фоизи оптимистик кайфиятни намоён қилган.
Ҳудудлар бўйича Бухоро вилоятидаги респондентлар томонидан энг яхши баҳолар берилган. У ерда ижобий жавоблар сони 60,8% дан 70,1% гача кўтарилган. Шу маънода Тошкент 54,1% кўрсаткич билан энг пессимист ҳудуд ҳисобланади.
Девальвацион кайфият ва валюта курси
Инфляция кутишлари бироз пасайган бўлса-да, миллий валютанинг девальвацияси бўйича кутишлар ошган. Сўм кетма-кет учинчи ой заифлашмоқда ва ўзбекистонликларнинг 60,5 фоизи миллий валютанинг долларга нисбатан курси келгуси йилда пасайишда давом этишига ишонишади.
Қўшнилар кайфияти
Ўзбекистондан ташқари, 2024 йилда индекс энг юқори даражага этган Қозоғистонда ҳам истеъмолчилик ишончи сезиларли даражада ошган. Қирғизистонда кетма-кет иккинчи ой оптимизмнинг пасайиши кузатилмоқда, бу эса мазкур масалада Ўзбекистон ўртасидаги фарқни қисқартиради. Тожикистонда ҳам CCI кўрсаткичи бироз пасайган.
Freedom Finance Global тадқиқоти фуқароларнинг телефон орқали сўровларига асосланади ва Қозоғистон ва Ўзбекистонда 3600, Қирғизистонда 1600 ва Тожикистонда 1200 кишини қамраб олган. Компания мутахассислари аҳолининг макроиқтисодий кайфиятини баҳолайдилар ва минтақа мамлакатлари аҳолисининг ҳозирги тенденциялари ва умидларини яхшироқ тушунишга ёрдам берадилар.
