Онлайн назорат касса машиналари (ОНКМ) тадбиркорлик фаолиятининг автоматлаштирилиши ва солиқ назоратини кучайтириш мақсадида жорий этилган. Бугунги кунда вилоятда 6 минг 39 та ОКМ фаолият юритмоқда. Жиззах вилоят солиқ бошқармаси Ахборот хизмати берган маълумотга кўра, жорий йилнинг 1 ноябрь ҳолатига кўра, 225 миллиард 575 миллион сўмлик чек урилган. Аммо, сотувчилар томонидан чек бермаслик ҳолатлари ҳам учрамоқда, бу эса «Солиқ ҳамкор» дастури орқали 2873 та мурожаат билан тасдиқланган. Ушбу мақолада онлайн касса машиналаридан фойдаланишнинг аҳамияти, муаммолар ва ечимлар таҳлил қилинади.
Онлайн касса машиналарининг аҳамияти
1. Солиқ назоратини кучайтириш: ОКМ ларининг асосий вазифаси солиқ назоратини самарали ташкил этишдир. Чекларни автоматик равишда олиш ва сақлаш, тадбиркорларнинг солиқ мажбуриятларини аниқлаш ва назорат қилиш имконини беради. Бу ўз навбатида, давлат бюджетининг молиявий базасини кенгайтиришга ёрдам беради.
2. Тадбиркорлик фаолиятининг шаффофлиги: Онлайн касса машиналари тадбиркорлар орасида рақобатни ошириш ва фаолиятни шаффофлаштиришга ёрдам беради. Чек бериш жараёнининг автоматлаштирилиши, мижозларга хизмат кўрсатиш сифатини оширади.
3. Технологик ривожланиш: ОКМ ларини жорий этиш тадбиркорларга замонавий технологиялардан фойдаланиш имконини беради. Бу, ўз навбатида, бизнес жараёнларини автоматлаштириш, вақтни тежаш ва хато қилиш эҳтимолини камайтиришга ёрдам беради.
4. Ижтимоий масъулият: ОКМ ларидан фойдаланиш тадбиркорларнинг ижтимоий масъулиятини оширади. Чек бериш ва солиқларни тўлаш, тадбиркорлар орасида ижтимоий адолатни таъминлашга ёрдам беради.
Муаммолар
1. Чек бермаслик ҳолатлари: 2873 та мурожаат чек бермаслик билан боғлиқ бўлиб, бу тадбиркорлар орасида ОКМ ларидан тўғри фойдаланмаслик муаммосини кўрсатади.
2. Текширув натижалари: Текширувлар натижасида 720 та субъектдан 711 таси мурожаатнинг ҳақиқатдан ўз тасдиғини топгани, ОКМ ларининг фаолиятини назорат қилишдаги камчиликларни кўрсатади.
3. Тадбиркорлар орасида билим етишмовчилиги: ОКМ ларини самарали фойдаланиш учун тадбиркорларга тегишли билим ва кўникмалар етишмаётгани ҳам муаммо ҳисобланади.
Ечимлар
1. Тренинглар ва семинарлар: Тадбиркорларга ОКМ ларидан самарали фойдаланиш бўйича тренинглар ва семинарлар ташкил этиш зарур. Бу уларнинг билимларини оширишга ва чек бериш жараёнини яхшилашга ёрдам беради.
2. Назорат механизмларини такомиллаштириш: Солиқ органлари томонидан онлайн касса машиналарининг фаолиятини назорат қилиш механизмларини такомиллаштириш керак. Текширувларни мунтазам равишда ўтказиб, чора-тадбирларни кўриш муҳим.
3. Фойдали дастурлар: «Солиқ ҳамкор» каби дастурларни ривожлантириш ва уларни тадбиркорларга кенг тарғиб қилиш, чек бермаслик ҳолатларини камайтиришга ёрдам беради.
4. Технологик янгиликлар: Онлайн касса машиналари технологиясини такомиллаштириш ва уларни интеграциялаштириш орқали чек бериш жараёнини янада соддалаштириш мумкин.
Жиззах вилоятида онлайн касса машиналари тадбиркорлик фаолиятини автоматлаштириш ва солиқ йиғимларини оширишда муҳим роль ўйнамоқда. Аммо, чек бермаслик, текширув натижалари ва тадбиркорлар орасидаги билим етишмовчилиги каби муаммолар бор. Ушбу муаммоларни ҳал қилиш учун тренинглар, назорат механизмлари ва технологияларни такомиллаштириш керак. Онлайн касса машиналарининг самарали фаолияти вилоят иқтисодиётининг ривожланиши учун муҳим аҳамиятга эга.
Ҳакимжон Фозилов - Бош муҳаррир
