2024 йилда Ўзбекистон Республикаси Марказий банки жами пул муомаласида нақд пулнинг улуши 21,5% дан 19,2% гача пасайганини маълум қилди. Бу ўзгаришлар нақд пул муомаласини оптималлаштириш ва иқтисодиётнинг рақамли шаклга ўтиш жараёнининг муҳим босқичи ҳисобланади.
Пул массаси ҳажми ва нақд пул улушининг таҳлили
2024 йил якунига кўра, жами пул массаси (М2) 30,6% га ўсиб, 277 триллион сўмни ташкил қилди. Шундан нақд пул ҳажми (М0) 15,2% га ўсиб, 46 триллион сўмдан 53 триллион сўмга етди. Бу билан нақд пул улуши 2,3 фоиз пунктига — 21,5% дан 19,2% гача пасайди.
Нақд пул муомаласининг ўзгариши
- Банкларга тушумлар: Ўтган йил давомида банкларга тушган нақд пул миқдори 840 триллион сўмни ташкил қилди, бу ўтган йилга нисбатан 26% га кўпдир.
- Терминаллардан фойдаланиш: Терминаллар орқали тушум улуши 38% дан 40% гача ошди, бу эса нақдсиз ҳисоб-китобларнинг ўсишини кўрсатади.
- Банк кассаларига нақд пул бериш ва қабул қилиш: Нақд пул муомаласи ҳажми 1 квадриллион сўмга етган бўлиб, бугунги кунда муомалада қўшимча 10,3 триллион сўм нақд пул киритилди.
Карталар орқали тузилган маблағлар
2024 йилда банк карталарига ўтказилган маблағ ҳажми 1034 триллион сўмни ташкил қилди (+31%). Шундан 226 триллион сўми нақдлаштирилди. Шу билан бирга, карталардан нақд пул ечиб олиш улуши 23,3% дан 21,8% гача пасайди. Бу аҳолининг нақдсиз тўловларга кўпроқ қизиқиш билдиришаётганини кўрсатади.
Нақд хорижий валюта савдоси
Нақд хорижий валютани сотиб олиш харажатлари 22% дан 24% гача ошиб, 91,7 триллион сўмдан 122,4 триллион сўмга етди (+33,4%). Бу ўзгариш хорижий валюта бозоридаги фаолликнинг ортиб боришини ифодалайди.
