Ўзбекистон қуёш ресурслари бўйича юқори салоҳиятга эга давлатлардан бири саналади. Мамлакатда қуёшли кунлар сони йилига 300 кунгача етади, бу эса қуёш энергиясидан самарали фойдаланиш имконини беради. Охирги йилларда қуёш панеллари нафақат электр таъминотини яхшилаш, балки даромад манбаига айланиб бормоқда.
Қуёш панеллари орқали даромад олиш мумкинми?
Қуёш панелларига сармоя киритиш орқали тадбиркорлар нафақат ўз бизнес объектларини электр энергияси билан таъминлаяпти, балки давлатга электр сотиш орқали қўшимча даромад ҳам олмоқда. Масалан, тадбиркор Комил Исломов ўз тажрибасида қуёш панелларини тўғри режалаштириш орқали ойига 900 миллион сўмлик электр ишлаб чиқараётганини таъкидлайди. Илгари 10 йилда ўзини қоплайди деб баҳоланган лойиҳа ҳозирда 4 йил ичида сармояни қайтариши мумкин. Бу эса қуёш энергиясининг рентабеллигини ошираётганини кўрсатади.
Ҳукумат қўллаб-қувватлаяптими?
2023 йил 1 апрелдан “Қуёшли хонадон” дастури доирасида аҳолига қуёш панелларини ўрнатиш учун субсидиялар ажратиш бошланди. Масалан, 2024 йилнинг ўзида 10 826 киши ушбу дастурдан фойдаланиб, 12 миллиард 182 миллион сўм субсидия олган. Шу билан бирга, Солиқ қўмитаси ва “Ҳудудий электр тармоқлари” АЖ томонидан қуёш панеллари ўрнатиш ва давлатга электр сотиш жараёнларини соддалаштириш бўйича чора-тадбирлар кўрилмоқда.
Қуёш панелларидан фойда кўрмаётганлар ҳам бор
Қуёш энергиясини бизнесга айлантиришдаги асосий муаммолардан бири – электр энергиясини давлат тармоғига сотишдаги чекловлар ва техник тўсиқлардир. Мутахассислар фикрича, уй ва бизнес объектларига қуёш панелларини ўрнатишда энг катта хато – нотўғри бурчак ва сифатсиз ускуналарни танлаш. Шунингдек, баъзи хонадонлар электрни сотиш учун керакли ускуналарга эга эмаслиги туфайли қўшимча инвестиция талаб қилинади.
Қуёш энергияси – истиқболли йўналиш
Ҳозирги кунда қуёш энергиясига бўлган қизиқиш ошиб бормоқда. Давлат томонидан берилган имтиёзлар, қуёш панеллари нархининг пасайиши ва электр нархининг ошиши қуёш энергиясини даромадли инвестицияга айлантирмоқда. Бироқ, бу соҳада мутахассислар маслаҳати ва технологик билимлар муҳим аҳамиятга эга. Қуёш панелларини тўғри ўрнатиш, электр тармоғига улаш ва давлатга сотиш механизмларини яхши тушуниш бу бизнесда муваффақиятга эришиш учун зарур шартлардан бири ҳисобланади.
