Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолиятини йўлга қўйиш ва юритиш тизимида навбатдаги технологик ва маъмурий бурилиш ясалмоқда. 2026 йилнинг 1 январидан бошлаб Давлат хизматлари марказларида (ДХМ) бизнес вакиллари учун «Бизнесни 15 дақиқада бошлаш» тамойили асосида янги хизматлар пакети жорий этилади. Ушбу ислоҳот натижасида тадбиркор бир вақтнинг ўзида 10 га яқин муҳим давлат хизматидан комплекс тарзда фойдаланиши мумкин бўлади. Бу нафақат вақтни тежаш, балки бюрократик тўсиқларни минималлаштириш йўлидаги муҳим қадамдир.
Комплекс хизматлар: Рўйхатдан ўтишдан то фаолиятни бошлашгача
Янги тизимнинг энг муҳим жиҳати шундаки, тадбиркор эндиликда турли идоралар эшигини алоҳида қоқиши шарт эмас. Ягона дарча тамойили доирасида қуйидаги хизматлар бирлаштирилмоқда:
Электрон рақамли имзо (ЭРИ) калитини олиш;
Банк ҳисобварақларини очиш ва фаоллаштириш учун ариза бериш;
Лицензия ва рухсатномалар учун хабарнома юбориш;
Кўчмас мулк ижара шартномаларини расмийлаштириш ва ҚҚС тўловчиси гувоҳномасини олиш;
Онлайн назорат-касса машиналарини харид қилиш ва солиқ органларида рўйхатдан ўтказиш;
Юридик шахс раҳбарини тайинлаш ва уни Ягона миллий меҳнат тизимида (ЯММТ ИДАК) ҳисобга қўйиш.
Ушбу хизматларнинг бир нуқтада жамланиши бизнес субъектларининг оператив фаолиятга киришиш вақтини бир неча баравар қисқартиради. Авваллари бу жараёнлар бир неча кун, баъзан эса ҳафталаб вақт талаб этган бўлса, эндиликда 15 дақиқа ичида асосий ташкилий масалаларни ҳал этиш имкони туғилади.
Ихтиёрийлик ва қулай тўлов тизими
Таҳлилий нуқтаи назардан қараганда, янги тизимда «танлов эркинлиги» тамойилининг сақланиб қолингани эътиборга молик. Тадбиркор таклиф этилаётган 10 та хизматнинг барчасини мажбурий тартибда олишга мажбур эмас. Ҳар бир бизнес вакили ўз эҳтиёжидан келиб чиқиб, керакли хизматларни ихтиёрий равишда танлайди. Бу эса давлат хизматларини кўрсатишда мижозга йўналтирилган ёндашувнинг (customer-centric) ривожланаётганидан далолат беради.
Тўлов тизимидаги қулайлик ҳам алоҳида аҳамиятга эга. Хизматлар учун ягона QR-код орқали тўловни амалга ошириш имконияти транзакция харажатларини камайтиради ва жараённинг шаффофлигини таъминлайди. Бу рақамли иқтисодиёт элементларининг давлат бошқарувига муваффақиятли интеграция қилинаётганининг яққол мисолидир.
Сабаб ва оқибат: Ислоҳотдан кутилаётган натижалар
Ушбу ўзгаришларнинг асосий сабаби — Ўзбекистоннинг халқаро бизнес рейтингларидаги мавқеини мустаҳкамлаш ва яширин иқтисодиёт улушини камайтиришдир. Тадбиркор учун қонуний фаолият бошлаш қанчалик осон бўлса, иқтисодий фаоллик шунчалик юқори бўлади.
Оқибатда, янги тизим тижорат банклари ва солиқ органлари ўртасидаги маълумот алмашинувини тезлаштиради. Айниқса, раҳбарни ЯММТ тизимида ҳисобга қўйишнинг рўйхатдан ўтиш билан бир вақтда амалга оширилиши меҳнат муносабатларини легаллаштиришга хизмат қилади.
Хулоса қилиб айтганда, 2026 йилдан кучга кирадиган ушбу қулайликлар тадбиркорлик муҳитини соғломлаштиришга ва мамлакатга хорижий инвестицияларни жалб қилишга ижобий таъсир кўрсатади. Давлат хизматларининг сервис моделига ўтиши бизнес ва давлат ўртасидаги ишонч кўпригини янада мустаҳкамлайди.
