Хитойнинг йирик темир йўл компаниялари билан боғлиқ можаролар ва сирли ўлимлар диққатни ўзига жалб этмоқда. Сўнгги йилларда мазкур соҳада раҳбар шахслар ўлими билан боғлиқ бир қатор ҳолатлар қайд этилди. Кўпчилигини коррупцияга оид ишончсизлик ва можаролар ўраб тургани айниқса эътиборга молик.

Сўнгги воқеа

China Railway Construction компанияси бош директори ўринбосари Цзяньцзюнь кўп қаватли бинодан қулаб ҳалок бўлди. Хитой расмийлари бу воқеага ҳали изоҳ бермаган. Бироқ бу ҳолат компания раҳбариятидаги сирли ўлимлар занжирининг навбатдаги ҳалқасига айланди.

Аввалги сирли ўлимлар

1. 2020 йилда Чэнь Фэньцзяньнинг ҳалокати
   China Railway Construction компаниясининг собиқ раиси, 58 ёшли Чэнь Фэньцзянь бинодан қулаб тушган. Расмийлар бу воқеанинг тафсилотларини ошкор қилмаган.

2. 2014 йилда Бай Чжунженьнинг ўлими
   China Railway Group компаниясининг президенти, 53 ёшли Бай Чжунжень ўз уйи деразасидан йиқилиб тушган. Байнинг суицид содир этгани тахмин қилинган, чунки у компания қарзлари ва шахсий соғлиғи сабабли руҳий тушкунликда бўлган.

3. Ма Чэнгнинг юрак хуружи (2011)
   Хитойнинг давлатга тегишли темир йўл компанияси раҳбари Ма Чэнг тезюрар поезд ҳалокати бўйича тергов пайтида вафот этган. Ҳодиса 40 киши ҳалокати ва 200 кишининг жароҳатланишига сабаб бўлган ҳалокат учун масъул шахсларнинг аниқланиши олдидан содир бўлган.

Коррупция ва давлатнинг жазо чоралари

Хитой темир йўл соҳасида коррупция ҳолатлари кўплаб муаммоларга сабаб бўлмоқда.

• Лю Чжицзюньнинг коррупциявий можароси (2013)
  Хитойнинг собиқ темир йўл вазири Лю Чжицзюнь катта миқдорда пора олиб, мансабини суиистеъмол қилганликда айбланиб ўлим жазосига ҳукм қилинган. Унинг ноқонуний равишда олган поралари миқдори 10 миллион долларга тенг бўлган.

• Юй Сиининг қийноқдан сўнг ўлими (2013)
  Wenzhou Industry Investment Group бош муҳандиси Юй Сии фирибгарлик бўйича тергов жараёнида қийноққа солинган. У шифохонага ётқизилганидан бир кун ўтиб вафот этган.

Темир йўл тармоғининг долзарб муаммолари

Хитойнинг темир йўл соҳаси сўнгги йилларда бир қатор жиддий қийинчиликларга дуч келмоқда:

• Катта қарзлар: Тезюрар темир йўллар қурилиши ҳаддан ташқари катта сармоя талаб қилиб, давлат компанияларини қарз ботқоғига тортаётгани айтилади.
• Қурилишдаги фирибгарликлар: Коррупция ва маблағларнинг ноқонуний ўзлаштирилиши тизимли муаммога айланган.
• Сифатсиз ишлар: Темир йўллардаги техник носозликлар, айниқса, тезюрар поездлар билан боғлиқ ҳалокатлар, тизимдаги жиддий камчиликларни очиб бермоқда.

Хитой темир йўл тизими дунёда энг йирик ва технологик жиҳатдан илғор бўлишга интилаётгани билан, унинг ичидаги коррупция ва бошқа қонунбузарликлар унинг тараққиётига жиддий тўсиқ бўлмоқда. Сирли ўлимлар ва коррупция билан боғлиқ можаролар тизимдаги шиддатли тозалашларга эҳтиёж борлигини кўрсатади. Хитой ҳукумати бу соҳада шаффофлик ва адолатни таъминлай оладиган чоралар кўрмаса, бу можаролар янада чуқурлашиши мумкин.