Ўзбекистон ҳукумати 2025 йил 1 июлдан бошлаб мамлакат ҳудудида фаолият юритувчи барча хорижий маркетплейслар ва стриминг хизматлари учун янги талабларни жорий этмоқда. Бу қарор электрон тижорат соҳасини ривожлантириш ва қонунчиликка риоя қилишни таъминлаш мақсадида қабул қилинди.
Янгиликлар нималарни ўз ичига олади?
Қарорга мувофиқ, маркетплейслар ва стриминг платформалари қуйидаги шартларни бажаришлари шарт:
- Юридик шахс сифатида рўйхатдан ўтиш.
- Электрон тижорат, шахсий маълумотларни ҳимоя қилиш, муаллифлик ҳуқуқи ва истеъмолчилар ҳуқуқлари бўйича қонунчиликка амал қилиш.
- Давлат органларининг талабига кўра фаолият тўғрисидаги маълумотларни тақдим этиш.
- Чакана савдо қоидаларига риоя қилиш.
- Зарур иш самарадорлигини таъминловчи ахборот тизимига эга бўлиш.
Кўзланган мақсадлар ва муаммолар
Экспертлар ушбу талаблар орқали Ўзбекистонда қонунчиликнинг аниқ тартибга солинишини ва истеъмолчиларнинг манфаатлари ҳимоя қилинишини таъминлаш мумкинлигини таъкидлашмоқда. Бироқ, талабларни амалга ошириш хорижий компаниялар учун қийинчиликлар туғдириши мумкин.
Масалан, таҳлилчи Темурмалик Элмуродовнинг сўзларига кўра, Netflix, Amazon, Alibaba каби компаниялар мамлакатда юридик шахс сифатида рўйхатдан ўтишлари зарур бўлади. Аммо, Ўзбекистон бозори улар учун етарлича даромад келтирмаётгани туфайли, бу қарорларни қабул қилиш улар учун иқтисодий жиҳатдан манфаатли эмас бўлиши мумкин.
Потенциал оқибатлар
Агар хорижий компаниялар янги талабларга риоя қилишмаса, уларнинг фаолияти чекланиши мумкин. Бу эса истеъмолчилар учун маҳаллий бозорга қарамликни ошириши ва маҳсулот ҳамда хизматларга бўлган танловни чеклаб қўйиши мумкин.
Темурмалик Элмуродовнинг таъкидлашича:
“Агар компаниялар Ўзбекистоннинг янги талабларига жавоб берса, бу барчамиз учун яхши. Лекин улар бунга тайёр бўлмаслиги ҳам мумкин. Бу ҳолда чет элдан харид қилиш ва стриминг хизматларидан фойдаланиш чекланиши мумкин.”
Ўзбекистоннинг янги талаблари мамлакатда электрон тижорат соҳасини ривожлантиришда муҳим қадам бўлиши мумкин. Бироқ, ушбу қарорнинг амалий натижалари кўп жиҳатдан хорижий компанияларнинг мослашувчанлигига боғлиқ. Ҳукумат ва компаниялар ўртасидаги ҳамкорлик истиқболли ечимларни топишда ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўлади.
