Сурия армиясининг ҳукуматга қарши кучларга нисбатан қақшатқич мағлубияти бир қатор стратегик, ички ва ташқи омиллар билан боғлиқ. Ҳарбий ва сиёсий таҳлилчилар фикрича, бу фақат кучлар мувозанатининг бузилиши эмас, балки армиянинг тузилмавий ва бошқарув механизмидаги чуқур муаммоларнинг ифодасидир. Қуйида бу сабабларни таҳлил қиламиз:
1. Руҳий тушкунлик ва армиядаги морал муаммолари
Сурия армияси аскарлари ва зобитлари руҳий тушкунликка дуч келгани аён бўлди. Жангариларга қарши кўп йиллик курашдан чарчаган ҳарбийлар ичида ҳеч қандай ўзгаришларга умид қолмаган эди. Ҳарбий ҳаракатлар режасининг аниқ эмаслиги ва янги стратегияларнинг мавжуд эмаслиги вазиятни янада оғирлаштирди.
2. Коррупция ва тартибсизлик
Суриядаги ҳарбий тизим кенг тарқалган коррупциянинг қурбони бўлди. Reuters маълумотларига кўра, зобитлар аскарларни пора эвазига хизматдан озод қилиб юборган ёки маошларини ўзлаштирган ҳолда уларга уйларига қайтишга рухсат берган. Натижада армия таркиби жуда заифлашди, жанговар қувват йўқолди.
3. Милитаризациянинг йўқолиши
2020 йилда Лондонда жойлашган Халқаро Стратегик Тадқиқотлар Институти Сурия армиясини "тартибсиз милиция тузилмасига айланган" деб таърифлаган эди. Ҳукуматнинг ҳарбий кучларга етказиб берган молиявий ва логистик ёрдамининг етарли эмаслиги армиянинг профессионаллашувини тугатди.
4. Стратегик хато ва шошилинч қарорлар
Мағлубиятнинг муҳим сабабларидан бири — ҳукуматнинг ўз кучларини тўғри қайта тўплай олмаганидир. Хомс шаҳрига чекиниш буйруғи стратегик нуқтаи назардан маъқул бўлган бўлса-да, унинг амалга оширилиши вақтида ташкилий муаммолар туфайли самарасиз бўлди.
5. Қўллаб-қувватловчи иттифоқчиларнинг етишмаслиги
Сурия армияси Россия ва Эрон каби иттифоқчилардан техника ва молиявий ёрдам олган бўлса-да, ушбу ёрдам асосий ҳаракатларни қўллаб-қувватлашда етарли даражада самарали бўлмади. Шу билан бирга, ҳукуматга қарши кучлар янги қуроллар ва хорижий ёрдам орқали устунликка эришди.
Сурия армиясининг мағлубияти нафақат ҳарбий, балки ижтимоий ва сиёсий инқирознинг ҳам аксидир. Асосий муаммолар орасида коррупция, стратегик режалаштиришнинг йўқлиги ва ички қўллаб-қувватловнинг етишмаслиги турган бўлса, ташқи таъсирлар бу жараённи янада тезлаштирди. Асад ҳукумати учун бу мағлубият нафақат ўтмишдаги хатоларни кўрсатади, балки келажакдаги эҳтимолий йўқотишлардан қочиш учун сабоқ бўлиши керак.
